Προστασία δεδομένων και ιδιωτικής ζωής στο διαδίκτυο

Οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία δεδομένων εγγυώνται την προστασία των προσωπικών σας δεδομένων οποτεδήποτε αυτά συγκεντρώνονται, π.χ. όταν αγοράζετε ένα προϊόν μέσω του διαδικτύου, υποβάλλετε αίτηση για θέση εργασίας ή ζητάτε τραπεζικό δάνειο.

Οι κανόνες αυτοί ισχύουν για επιχειρήσεις και φορείς (ιδιωτικούς ή δημόσιους) που έχουν την έδρα τους τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ και προσφέρουν αγαθά ή υπηρεσίες εντός της ΕΕ, όπως το Facebook ή το Amazon, κάθε φορά που οι εν λόγω επιχειρήσεις ή φορείς ζητούν ή επαναχρησιμοποιούν τα προσωπικά δεδομένα πολιτών της ΕΕ.

Ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία παρέχονται τα δεδομένα -ηλεκτρονικά σε σύστημα υπολογιστών ή σε έντυπο που περιλαμβάνεται σε δομημένο αρχείο- κάθε φορά που οι παρεχόμενες πληροφορίες οι οποίες σας ταυτοποιούν άμεσα ή έμμεσα αποθηκεύονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία, πρέπει να τηρούνται τα δικαιώματά σας σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας.

Πότε επιτρέπεται η επεξεργασία των δεδομένων;

Οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία δεδομένων, γνωστοί και ως «γενικός κανονισμός της ΕΕ για την προστασία δεδομένων» (ΓΚΠΔ), περιγράφουν διαφορετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες οι επιχειρήσεις ή οι φορείς επιτρέπεται να συγκεντρώνουν ή να επαναχρησιμοποιούν πληροφορίες που σας αφορούν:

• εφόσον έχουν συνάψει σύμβαση μαζί σας – για παράδειγμα μια σύμβαση για την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών (π.χ. όταν αγοράζετε ένα προϊόν μέσω διαδικτύου), ή σύμβαση εργασίας
• εφόσον συμμορφώνονται με νομική υποχρέωση – π.χ. όταν η επεξεργασία των δεδομένων σας αποτελεί νομική υποχρέωση, όπως στην περίπτωση που ο εργοδότης σας παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις μηνιαίες αποδοχές σας στον οργανισμό κοινωνικής ασφάλισης, ώστε να έχετε κοινωνική κάλυψη
• εφόσον η επεξεργασία των δεδομένων εξυπηρετεί τα ζωτικά συμφέροντά σας – π.χ. όταν πρόκειται για την προστασία της ζωής σας
• εφόσον αυτό απαιτείται για την ολοκλήρωση μιας δημόσιας αποστολής – που εντάσσεται κυρίως στα καθήκοντα δημόσιων υπηρεσιών, όπως σχολεία, νοσοκομεία και δήμοι
• εφόσον υπάρχουν έννομα συμφέροντα – π.χ. εάν η τράπεζά σας χρησιμοποιεί τα προσωπικά δεδομένα σας για να ελέγξει κατά πόσον μπορείτε να διαθέτετε αποταμιευτικό λογαριασμό με υψηλότερο επιτόκιο

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η επιχείρηση ή ο φορέας οφείλει να ζητήσει τη σύμφωνη γνώμη σας (συγκατάθεση) προτού συγκεντρώσει ή επαναχρησιμοποιήσει τα προσωπικά σας δεδομένα.

Συμφωνία για την επεξεργασία δεδομένων – συγκατάθεση

Όταν μια επιχείρηση ή φορέας ζητά τη συγκατάθεσή σας, πρέπει να δηλώσετε ρητώς ότι συμφωνείτε, υπογράφοντας π.χ. ένα δελτίο συγκατάθεσης ή επιλέγοντας «ναι» όταν σάς ζητείται να απαντήσετε με ναι/όχι σε κάποια ιστοσελίδα.

Δεν αρκεί απλώς να δείξετε ότι δεν συμφωνείτε, μαρκάροντας π.χ. την επιλογή ότι δεν θέλετε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά μηνύματα για σκοπούς εμπορικής προώθησης. Πρέπει να δηλώσετε ρητώς ότι συμφωνείτε με την αποθήκευση/επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων σας για τον σκοπό αυτόν.

Πρέπει επίσης να σας δοθούν οι παρακάτω πληροφορίες πριν αποφασίσετε να δώσετε τη συγκατάθεσή σας:

• πληροφορίες σχετικά με την επιχείρηση/τον φορέα που θα επεξεργαστεί τα δεδομένα σας, μεταξύ άλλων τα στοιχεία επικοινωνίας τους, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας του υπευθύνου προστασίας δεδομένων (ΥΠΔ), εάν υπάρχει
• ο λόγος για τον οποίο η επιχείρηση/ο φορέας θα χρησιμοποιήσει τα προσωπικά σας δεδομένα
• το διάστημα για το οποίο πρόκειται να φυλάσσουν τα προσωπικά σας δεδομένα
• λεπτομερή στοιχεία κάθε άλλης επιχείρησης ή φορέα που θα λάβει τα προσωπικά σας δεδομένα
• πληροφορίες για τα δικαιώματά σας σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας (πρόσβαση, διόρθωση, διαγραφή, καταγγελία, ανάκληση της συγκατάθεσης)

Όλα αυτά τα στοιχεία πρέπει να παρέχονται με σαφή και κατανοητό τρόπο.

Ανάκληση της συγκατάθεσης για χρήση προσωπικών δεδομένων και δικαίωμα απαγόρευσης της επεξεργασίας τους

Αν δώσατε κάποια στιγμή τη συγκατάθεσή σας σε επιχείρηση ή φορέα να χρησιμοποιεί τα προσωπικά σας δεδομένα, μπορείτε, ανά πάσα στιγμή, να επικοινωνήσετε με τον υπεύθυνο επεξεργασίας των δεδομένων (το πρόσωπο ή τον φορέα που διαχειρίζεται τα προσωπικά σας δεδομένα) και να ανακαλέσετε την άδεια. Μόλις ανακαλέσετε την άδεια, η επιχείρηση/ο φορέας δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί τα προσωπικά σας δεδομένα.

Όταν ένας φορέας επεξεργάζεται τα προσωπικά σας δεδομένα στο πλαίσιο των δικών του έννομων συμφερόντων ή του δημόσιου συμφέροντος ή για λογαριασμό μιας επίσημης αρχής, ενδέχεται να έχετε δικαίωμα απαγόρευσης της επεξεργασίας τους. Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις, μπορεί να προέχει το δημόσιο συμφέρον και να επιτραπεί στην επιχείρηση ή τον φορέα να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα προσωπικά σας δεδομένα. Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε περίπτωση επιστημονικής έρευνας και συγκέντρωσης στατιστικών στοιχείων από δημόσια αρχή στο πλαίσιο των επίσημων καθηκόντων της.

Για την απευθείας αποστολή διαφημιστικών ηλεκτρονικών μηνυμάτων που προωθούν συγκεκριμένες μάρκες ή προϊόντα, απαιτείται προηγούμενη συγκατάθεση. Ωστόσο, εάν είστε ήδη πελάτης μιας συγκεκριμένης επιχείρησης, αυτή μπορεί να σας στέλνει απευθείας διαφημιστικά ηλεκτρονικά μηνύματα για τα δικά της παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες. Έχετε δικαίωμα να αρνηθείτε ανά πάσα στιγμή τη λήψη τέτοιων απευθείας διαφημιστικών, οπότε η επιχείρηση οφείλει να πάψει αμέσως να χρησιμοποιεί τα δεδομένα σας.

Σε κάθε περίπτωση, την πρώτη φορά που η επιχείρηση ή ο φορέας επικοινωνήσει μαζί σας, πρέπει να σας ενημερώσει σχετικά με το δικαίωμά σας να απαγορεύσετε τη χρησιμοποίηση των προσωπικών σας δεδομένων.

Ειδικοί κανόνες για παιδιά

Εάν τα παιδιά σας επιθυμούν να κάνουν χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών, όπως, δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, τηλεφόρτωση μουσικής ή παιχνιδιών, απαιτείται συχνά η συγκατάθεσή σας, ως ο γονέας ή ο νόμιμος κηδεμόνας τους, καθώς για τις υπηρεσίες αυτές χρησιμοποιούνται τα προσωπικά δεδομένα του παιδιού. Το παιδί σας δεν χρειάζεται πλέον γονική συναίνεση μόλις συμπληρώσει τα 16 χρόνια (σε ορισμένες χώρες της ΕΕ αυτό το όριο ηλικίας μπορεί να είναι τα 13 χρόνια). Οι έλεγχοι για το αν υπάρχει συγκατάθεση των γονέων πρέπει να είναι αποτελεσματικοί, για παράδειγμα μέσω της αποστολής ενός μηνύματος ελέγχου στην ηλεκτρονική διεύθυνση των γονέων.

Πρόσβαση στα προσωπικά σας δεδομένα

Μπορείτε να ζητήσετε πρόσβαση στα προσωπικά σας δεδομένα που διατηρεί μια επιχείρηση ή ένας φορέας, και έχετε το δικαίωμα να λάβετε αντίγραφο των δεδομένων σας, δωρεάν, σε εύχρηστο μορφότυπο. Θα πρέπει να σας απαντήσουν εντός ενός μηνός και οφείλουν να σας δώσουν αντίγραφο των προσωπικών σας δεδομένων καθώς και κάθε συναφή πληροφορία σχετικά με το πώς χρησιμοποιήθηκαν ή χρησιμοποιούνται τα δεδομένα αυτά.

Διόρθωση των προσωπικών σας δεδομένων

Εάν μια επιχείρηση ή φορέας έχει αποθηκεύσει ανακριβή ή ελλιπή δεδομένα που σας αφορούν μπορείτε να ζητήσετε να τα διορθώσετε ή να τα επικαιροποιήσετε.

Μεταφορά των προσωπικών σας δεδομένων (δικαίωμα στη φορητότητα των δεδομένων)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορείτε να ζητήσετε από επιχείρηση ή φορέα να σας επιστρέψει τα δεδομένα σας ή να τα μεταφέρει απευθείας σε μια άλλη επιχείρηση, εάν αυτό είναι δυνατό από τεχνική άποψη. Αυτό είναι γνωστό ως «φορητότητα των δεδομένων». Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δικαίωμα αυτό εάν αποφασίσετε να αντικαταστήσετε μια υπηρεσία με μια άλλη παρόμοια -π.χ. να μετακινηθείτε από έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης σε άλλον- και επιθυμείτε να μεταφερθούν τα προσωπικά σας δεδομένα γρήγορα και εύκολα στη νέα υπηρεσία.

Διαγραφή των προσωπικών σας δεδομένων («δικαίωμα στη λήθη»)

Εφόσον τα προσωπικά σας δεδομένα δεν είναι πλέον απαραίτητα ή χρησιμοποιούνται παράνομα, μπορείτε να ζητήσετε τη διαγραφή τους. Αυτό είναι γνωστό ως «δικαίωμα στη λήθη».

Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για τις μηχανές αναζήτησης, όπως η Google, καθώς οι εν λόγω μηχανές θεωρούνται ως υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων. Μπορείτε να ζητήσετε τη διαγραφή από τα αποτελέσματα μηχανών αναζήτησης των συνδέσμων που οδηγούν σε ιστοσελίδες οι οποίες αναφέρουν το όνομά σας, εάν οι πληροφορίες είναι ανακριβείς, ακατάλληλες, άσχετες ή υπερβολικές.

Εάν μια επιχείρηση διαθέτει τα προσωπικά σας δεδομένα στο διαδίκτυο και της ζητήσετε να τα διαγράψει, η επιχείρηση οφείλει να ενημερώσει σχετικά και κάθε άλλον ιστότοπο προς τον οποίον τα έχει κοινοποιήσει.

Για την προστασία άλλων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης, ορισμένα δεδομένα ενδέχεται να μη διαγραφούν αυτόματα. Για παράδειγμα, αμφιλεγόμενες δηλώσεις δημοσίων προσώπων, δεν μπορούν να διαγραφούν εάν το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα με τη διατήρησή τους στο διαδίκτυο.

Πρόσβαση στα δεδομένα σας χωρίς εξουσιοδότηση (παραβίαση δεδομένων)

Σε περίπτωση κλοπής, απώλειας ή παράνομης πρόσβασης (παραβίαση προσωπικών δεδομένων), ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων (το πρόσωπο ή ο φορέας που διαχειρίζεται τα προσωπικά σας δεδομένα) οφείλει να πραγματοποιήσει σχετική αναφορά στην εθνική αρχή προστασίας δεδομένων. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων πρέπει επίσης να σας ενημερώσει αμέσως σε περίπτωση που τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο τα προσωπικά σας δεδομένα ή η ιδιωτική σας ζωή εξαιτίας της παραβίασης.

Υποβολή καταγγελίας

Εάν πιστεύετε ότι δεν τηρούνται τα δικαιώματά σας σχετικά με την προστασία δεδομένων, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία απευθείας στην εθνική σας αρχή προστασίας δεδομένων, η οποία θα διερευνήσει την καταγγελία και θα σας απαντήσει εντός 3 μηνών.

Μπορείτε, επίσης, να προσφύγετε απευθείας στα δικαστήρια κατά της σχετικής επιχείρησης ή του φορέα αντί να απευθυνθείτε πρώτα στην εθνική αρχή προστασίας δεδομένων.

Μπορεί να δικαιούστε αποζημίωση εάν έχετε υποστεί υλική ή μη υλική ζημία (π.χ. οικονομικό ή ψυχολογικό πρόβλημα αντίστοιχα), εξαιτίας του γεγονότος ότι μια επιχείρηση ή ένας φορέας δεν τήρησε τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία δεδομένων.

Τι είναι τα cookies;

Τα cookies είναι μικρά αρχεία κειμένου τα οποία ένας ιστότοπος ζητεί από τον φυλλομετρητή σας να αποθηκεύσει στον υπολογιστή σας ή στην κινητή σας συσκευή. Χρησιμοποιούνται ευρέως για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των ιστοτόπων που επιτυγχάνεται με την αποθήκευση των προτιμήσεών σας. Τα cookies χρησιμοποιούνται επίσης για να παρακολουθούν την περιήγησή σας στο διαδίκτυο, δημιουργούν προφίλ χρηστών και στη συνέχεια παρέχουν στοχευμένη διαφήμιση με βάση τις προτιμήσεις σας.

Κάθε ιστότοπος που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει cookies οφείλει πρώτα να ζητήσει τη συγκατάθεσή σας προτού τα εγκαταστήσει στον υπολογιστή ή στην κινητή συσκευή σας. Ένας ιστότοπος δεν μπορεί να σας ενημερώνει απλώς ότι χρησιμοποιεί cookies, ή να σας εξηγεί πώς μπορείτε να τα απενεργοποιήσετε.

Υποχρεούται να σας εξηγεί και πώς θα χρησιμοποιηθούν οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται μέσω αυτών. Πρέπει επίσης να μπορείτε να αποσύρετε τη συγκατάθεσή σας. Σε αυτή την περίπτωση, ο ιστότοπος πρέπει να σας παρέχει ορισμένες ελάχιστες υπηρεσίες, π.χ., πρόσβαση σε ένα τμήμα του.

Η συγκατάθεσή σας δεν χρειάζεται για όλα τα cookies. Για τα cookies που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για διαβίβαση ορισμένων πληροφοριών δεν απαιτείται συγκατάθεση. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για cookies που χρησιμοποιούνται για «εξισορρόπηση φορτίου» (που επιτρέπουν την επεξεργασία των αιτήσεων ενός εξυπηρετητή διαδικτύου από μια ομάδα μηχανών αντί μόνο από μία μηχανή).

Τα cookies που είναι απολύτως απαραίτητα για την παροχή μιας διαδικτυακής υπηρεσίας που ζητήσατε ρητά δεν χρειάζονται επίσης συγκατάθεση. Η περίπτωση αυτή αφορά, για παράδειγμα, τα cookies που χρησιμοποιούνται όταν συμπληρώνετε ένα ηλεκτρονικό δελτίο ή όταν χρησιμοποιείτε καλάθι αγορών στο ηλεκτρονικό εμπόριο.