Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού και Διατροφής – Έφη Νταούλα

Η Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού και Διατροφής γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου για να τιμήσει την ίδρυση του FAO (Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ) εκείνη την ημέρα το 1945. Η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) ιδρύθηκε για να βελτιώσει το επίπεδο διατροφής και την ποιότητα ζωής, τη γεωργική παραγωγικότητα, και τις συνθήκες διαβίωσης των αγροτικών πληθυσμών προωθώντας την αγροτική ανάπτυξη, την καλύτερη διατροφή και την επιδίωξη εξασφάλισης τροφής δηλαδή την πρόσβαση για όλους τους ανθρώπους, ανά πάσα στιγμή στην τροφή που χρειάζονται για μια δραστήρια και υγιεινή ζωή. Και σε αυτό αφορά αυτή η μέρα.

Είναι γνωστό πως ακόμα και πριν από τον COVID-19, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υπέφεραν από πείνα και ο αριθμός αυτός αυξήθηκε τον τελευταίο χρόνο σε 811 εκατομμύρια. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι στον κόσμο παράγεται επαρκής τροφή για να μας θρέψει όλους. Επίσης, το 14% των τροφίμων μένει ανεκμετάλλευτο και στο 17% της παραγωγής γίνεται σπατάλη από τους καταναλωτές (food wasting).

Παράλληλα και σχετικά με την πρόσβαση των ανθρώπων στα τρόφιμα, παρατηρείται το εξής παράδοξο: Ενώ κοντά στα 3 δισεκατομμύρια συνανθρώπων μας δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θρεπτικά και ποιοτικά τρόφιμα, άλλα 2 εκατομμύρια, είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι, λόγω των μη ισορροπημένων διατροφικών επιλογών και της καθιστικής ζωής. Στην Ελλάδα, τα στοιχεία του FAO, έδειξαν πως το 2,2% των παιδιών κάτω των 5 ετών υποσιτίζονται, ενώ το 13,9% είναι υπέρβαρα. Παράλληλα, το 8,6% των Ελλήνων, βιώνει επισιτιστική ανασφάλεια. Και αξίζει για λίγο να σταθούμε σε αυτό τον όρο. Τι είναι λοιπόν η επισιτιστική ανασφάλεια;

Επισιτιστική Ανασφάλεια

Η επισιτιστική ασφάλεια υπάρχει όταν όλοι οι άνθρωποι, ανά πάσα στιγμή, έχουν σωματική, κοινωνική και οικονομική πρόσβαση σε επαρκή, ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα για να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες και τις προτιμήσεις τους για μια δραστήρια και υγιή ζωή.

Κατά συνέπεια, η επισιτιστική ανασφάλεια μπορεί να προκύψει όταν η πρόσβαση ή η διαθεσιμότητα επαρκών ποσοτήτων υγιεινών και θρεπτικών τροφίμων διακυβεύονται ή όταν τα άτομα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα τρόφιμα με κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Η επισιτιστική ανασφάλεια στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι ένα σημαντικό ζήτημα για ολόκληρο τον πληθυσμό. Έχει συσχετιστεί με κακή διατροφική κατάσταση, αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και ανάπτυξης χρόνιων νοσημάτων.

Σε διεθνές επίπεδο, οι έρευνες δείχνουν ότι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της επισιτιστικής ανασφάλειας είναι η φτώχεια, θέτοντας συγκεκριμένες υποομάδες πληθυσμού σε υψηλότερο κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με χαμηλότερα εισοδήματα, μονογονεϊκά νοικοκυριά, μειονότητες και ανέργους.

Εστιάζοντας λοιπόν σε όλα τα θέματα που αφορούν στον επισιτισμό, το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής και Επισιτισμού για το 2021 είναι: «Οι δράσεις μας είναι το μέλλον μας – Καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ζωή»

Το αγροδιατροφικό σύστημα είναι ένας πολύπλοκος όρος που όσο κι αν μοιάζει άγνωστος για τους περισσότερους, όλοι οι καταναλωτές συμμετέχουμε ενεργά σε αυτό, κάθε φορά που τρώμε. Τα τρόφιμα που επιλέγουμε και ο τρόπος με τον οποίο τα παράγουμε,τα μαγειρεύουμε και τα αποθηκεύουμε, μας καθιστούν αναπόσπαστο και ενεργό μέρος του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ένα αγροδιατροφικό σύστημα.

Όπως επισημαίνει ο FAO, o τρόπος που παράγουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα καθώς και η παραγωγή αποβλήτων από τα τρόφιμα επηρεάζουν τον πλανήτη, ασκώντας σημαντική πίεση στους φυσικούς πόρους, στο περιβάλλον και στο κλίμα. Πολύ συχνά η παραγωγή τροφίμων υποβαθμίζει ή καταστρέφει ολόκληρους βιότοπους βιότοπους και συμβάλλει στην εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας.

Ένα βιώσιμο λοιπόν αγροδιατροφικό σύστημα είναι αυτό στο οποίο μια ποικιλία από επαρκή, θρεπτικά και ασφαλή τρόφιμα είναι διαθέσιμα σε προσιτή τιμή για όλους και κανείς δεν πεινάει ή υποφέρει από οποιαδήποτε μορφή υποσιτισμού. Τα τρόφιμα διατίθενται στην τοπική αγορά, λιγότερα τρόφιμα σπαταλούνται και η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων είναι πιο ανθεκτική σε προβλήματα όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξήσεις των τιμών ή πανδημίες. Όμως ταυτόχρονα, η διαδικασία παραγωγής των τροφίμων περιορίζει και δεν επιδεινώνει την υποβάθμιση των βιότοπων, του περιβάλλοντος ή της κλιματικής αλλαγής. Στην πραγματικότητα, τα βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα παρέχουν επισιτιστική ασφάλεια και διατροφή για όλους, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές βάσεις, για τις επόμενες γενιές. Οδηγούν σε καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ζωή για όλους.

Υπάρχουν λύσεις;

Στο φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής – Επισιτισμού, ο FAO επισημαίνει όλοι μπορούμε να συμβάλουμε στον μετασχηματισμό των αγροδιατροφικών συστημάτων.

• Οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν την υγιεινή διατροφή πραγματικότητα για όλους, μέσω μιας ολοκληρωμένης και περιεκτικής προσέγγισης στρατηγικής σε όλους τους τομείς. Αποτελεσματικότερες πολιτικές και νομοθεσία, επενδύσεις και ορθή διακυβέρνηση μπορούν να οικοδομήσουν πιο ισχυρά, φιλικά προς τη φύση και βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα.
• Τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και η έρευνα έχουν τα εργαλεία για να στηρίξουν τους φορείς λήψης αποφάσεων σχετικά με τα αγροδιατροφικά συστήματα μέσω της ενίσχυσης της συλλογής δεδομένων, των αναλύσεων αλλά και την παρακολούθηση σε εθνικό επίπεδο. Η γνώση, η καινοτομία και η ανάπτυξη ικανοτήτων είναι η πορεία προς την αλλαγή.
• Οι ιδιωτικές εταιρείες πρέπει να είναι κοινωνικά υπεύθυνες και να υποστηρίζουν τους στόχους που έχουν τεθεί προς όφελος της δημόσιας υγείας.
• Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ) και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στον μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων.
• Σε κάθε πολίτη χωριστά προτείνει:

1. Κάντε διατροφικές επιλογές σκεπτόμενοι τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των τροφίμων που καταναλώνετε. Επιλέξτε εποχικά και τοπικά προϊόντα και τρόφιμα που απαιτούν λιγότερο νερό ή άλλους φυσικούς πόρους για την παραγωγή τους, χρησιμοποιώντας βιώσιμες μεθόδους.
2. Υποστηρίξτε τους μικρούς παραγωγούς τροφίμων. Οι μικρές τοπικές αγροτικές αγορές συχνά προωθούν τις τοπικές ποικιλίες και τη βιοποικιλότητα και καθιστούν ορισμένα μοναδικά τρόφιμα και προϊόντα ευρύτερα διαθέσιμα.
3. Μάθετε πώς να διαβάζετε σωστά τις ετικέτες των τροφίμων για να επιλέξετε με σύνεση. Η ποικιλία τροφών, εκτός του ότι συμβάλει στην ισορροπημένη διατροφή, υποστηρίζει και τη βιοποικιλότητα.
4. Μειώστε τα απορρίμματα τροφίμων. Αποφύγετε τρόφιμα με υπερβολική συσκευασία. Αγοράστε μόνο ότι χρειάζεστε και χρησιμοποιήστε το όλο. Η απόρριψη τροφίμων συνεπάγεται σπατάλη νερού και ενέργειας.
5. Ανακυκλώστε όπως η φύση. Ξαναχρησιμοποιήσετε το νερό στο σπίτι (ποτίστε τα φυτά σας με νερό που μένει από το μαγείρεμα ή βρόχινο νερό), επιστρέψτε τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος (κομποστοποίηση ωμών ή μαγειρεμένων τροφών που δεν μπορείτε πλέον να φάτε).
6. Ντυθείτε βιώσιμα. Τα αγροδιατροφικά συστήματα δεν παράγουν μόνο τρόφιμα. Παράγουν ίνες όπως το βαμβάκι και το μαλλί. Πριν αγοράσετε ερευνήστε και υποστηρίξτε τη μόδα και τα εμπορικά σήματα που είναι κοινωνικά υπεύθυνα

Ας αναλογιστούμε λοιπόν, ως καταναλωτές, ποια είναι η ευθύνη μας προς το συνάνθρωπο, το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές.

Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε το μέλλον που πρέπει να χτίσουμε μαζί.

Βιβλιογραφία: