Αποτελεί κοινή παρατήρηση, σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες, η όλο και αυξανόμενη συμμετοχή των ατόμων της 3ης ηλικίας (65-85 ετών) σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.
Όλο και συχνότερα βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους σε ηλικίες 65 έως και 85 ετών να συνεχίζουν να εργάζονται, να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή και να αποτελούν ένα δυναμικό καταναλωτικό κοινό με υψηλή αγοραστική δύναμη και ιδιαίτερες απαιτήσεις.
Η γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, η παράταση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων αλλά και η συχνή λειτουργική, κοινωνική αλλά και εργασιακή επάρκεια των ανθρώπων της 3ης ηλικίας, εισήγαγαν τα τελευταία χρόνια, όλο και συχνότερα, τον όρο 4η ηλικία στον επιστημονικό διάλογο.
Στην τέταρτη ηλικία, σύμφωνα με ορισμένες θεωρήσεις, μπορούμε να συμπεριλάβουμε όλα τα άτομα που ξεπερνούν το 85ο έτος της ηλικίας τους, ενώ σύμφωνα με απόψεις άλλων επιστημόνων η “είσοδος” στην 4η ηλικία δε γίνεται παρά μόνο όταν υπάρχει σημαντική έκπτωση της ικανότητας των ατόμων για την αυτοεξυπηρέτηση τους.
Εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα, ότι η παράταση της 3ης ηλικίας και η αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων επιδείνωσης της υγείας των ηλικιωμένων ατόμων, έχουν αναχθεί σε προτεραιότητα της ιατρικής κοινότητας παγκοσμίως.
Η παράταση της 3ης ηλικίας
Ακρογωνιαίοι λίθοι για την παράταση της ποιοτικής ζωής των ηλικιωμένων είναι:
- Η υγειονομική πρόληψη. Αυτή περιλαμβάνει: Τον τακτικό έλεγχο των ζωτικών σημείων (αρτηριακή πίεση, σφύξεις, κορεσμός οξυγόνου, θερμοκρασία), τον περιοδικό αιματολογικό και απεικονιστικό έλεγχο, τον εμβολιασμό των ηλικιωμένων όπως αυτός προβλέπεται από το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών, την παρακολούθηση των καρκινικών δεικτών όπου αυτό απαιτείται και τον προληπτικό έλεγχο των συχνότερων κακοηθειών ανά φύλο.
- Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μέσω της άσκησης. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η σωματική δραστηριότητα βοηθάει στη μείωση του κινδύνου της παχυσαρκίας, της υψηλής αρτηριακής πίεσης και του διαβήτη. Επιπλέον, δρα ως ασπίδα ενάντια στην οστεοπόρωση και βελτιώνει το μυοσκελετικό σύστημα. Έτσι, ακόμα και ένας ασκούμενος προχωρημένης ηλικίας όντας δραστήριος, μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να αποφύγει μελλοντικούς τραυματισμούς.
- Η διακοπή του καπνίσματος ακόμα και στην 3η ηλικία έχει αποδείξει σημαντικά οφέλη. Έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και η καθυστερημένη διακοπή του καπνίσματος, μετά την ηλικία των 65 ετών, αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 1,4 χρόνια για τους άνδρες και κατά 2,7 για τις γυναίκες.
- Η εμπλοκή σε δράσεις και κοινωνικές δραστηριότητες. Το υψηλό επίπεδο ομαδικής δραστηριότητας έχει συνδεθεί με την καλύτερη λειτουργικότητα και την αίσθηση χρησιμότητας στην κοινωνία. Ωστόσο ακόμα και οι πιο μοναχικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα, αποδείχθηκε ότι συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση του άγχους.
- Η διατροφή. Η σχεδόν καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου, φρούτων και λαχανικών και η συχνή κατανάλωση οσπρίων και ψαριών αλλά και το λίγο κόκκινο κρέας είναι ο συνδυασμός που έχει αποδείξει τα μέγιστα οφέλη για μια μακρά ζωή. Η ημερήσια πρόσληψη θερμίδων δεν πρέπει να ξεπερνά τις 1.400 θερμίδες για τους ηλικιωμένους άνδρες και 1.100 για τις γυναίκες.
Αναγνώριση προειδοποιητικών σημείων ευθραυστότητας
Τα τελευταία χρόνια έχει εισαχθεί στην ιατρική ο όρος της ευθραυστότητας (frailty) των ηλικιωμένων.
Η ευθραυστότητα χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία, έκπτωση της ικανότητας αυτοεξυπηρέτησης και μειωμένη αντοχή σε στρεσογόνους παράγοντες, επηρεάζοντας αρνητικά την ανεξαρτησία, την υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων της τρίτης ηλικίας.
Σημαντικοί δείκτες για την αναγνώριση της ευθραυστότητας είναι:
- Η απώλεια ισορροπίας και οι πτώσεις.
- Η έκπτωση των νοητικών λειτουργιών.
- Η απώλεια σωματικού βάρους, σε ποσοστό 5% ή μεγαλύτερο, από το προηγούμενο έτος.
- Η Μυϊκή αδυναμία σε γενικευμένο επίπεδο (π.χ. μειωμένη δύναμη λαβής).
- Η Βραδυκινησία στη βάδιση.
- Η Μειωμένη αντοχή (ο ηλικιωμένος παραπονιέται για εξάντληση).
- Η κοινωνική απομόνωση και οι αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές.
Η αναγνώριση και η έγκαιρη αντιμετώπιση των παραπάνω καταστάσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική για την παράταση της ποιοτικής ζωής των ηλικιωμένων.
Επίλογος
Σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό με όλο και περισσότερους ηλικιωμένους, η ποιοτική παράταση της ζωής τους αποτελεί το στοίχημα της ιατρικής κοινότητας για τις επόμενες δεκαετίες. Η διατήρηση της καλής υγείας των ανθρώπων της 3ης ηλικίας θα συμβάλει σημαντικά τόσο στην οικονομική δραστηριότητα όσο και στην κοινωνική συνοχή στο μέλλον.
Your Turn!
Αν έχετε να προσθέσετε κάτι ακόμη ή απλά να μοιραστείτε τη δική σας εμπειρία, αφήστε το προσωπικό σας σχόλιο!