Tο Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών με την συνεργασία της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών και Εμπόρων Θεσσαλονίκης και της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης διοργάνωσαν την 14η Μαρτίου 2022, στην αίθουσα “Αιμίλιος Ριάδης ” της Δ.Ε.Θ. – HELEXOP , ημερίδα με θέμα: “15η Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή”, τιμώντας με αυτήν την εκδήλωση το Καταναλωτικό Κίνημα και τις δράσεις αυτού ανά την Υφήλιο από γενέσεώς του έως και σήμερα.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν, τόσο πολίτες – καταναλωτές, όσο και βιοτέχνες – επαγγελματίες, τηρώντας ταυτόχρονα όλους τους κανονισμούς και περιορισμούς σχετικά με την καταπολέμησης της πανδημίας και την προστασία από τον ιο covid19.
Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν αρχικά οι οικοδεσπότες πρόεδροι και δη ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ, κ. Νικόλαος Μήτας, ο οποίος μίλησε για την “Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή”, ο πρόεδρος της ΟΒΣΘ, κ. Αθανάσιος Νικολόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε στο θέμα: “Μικρές Επιχειρήσεις και Καταναλωτές, μια γόνιμη και συμβιωτική σχέση” και ο πρόεδρος της ΟΕΕΘ, κ. Μουστογιάννης Γεώργιος αναπτύσσοντας το θέμα: “η αμοιβαία σχέση Επαγγελματιών και Καταναλωτών”. Επίσης, ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Δικηγόρος και μέλος του Δ.Σ. νέου ΙΝΚΑ, κ Παναγιώτης Γεωργιάδης, ο οποίος μίλησε για το “Καταναλωτικό Κίνημα”, ενώ, τέλος, την λίστα των ομιλητών της εκδήλωσης έκλεισε η δικηγόρος, κα Στέλλα Βαλάνη, ενημερώνοντας το ακροατήριο κοινό στο θέμα: Η Γυναίκα ως Καταναλώτρια Προϊόντων και Υπηρεσιών”, τιμώντας με τον τρόπο αυτό και την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας της 8ης Μαρτίου.
Την ημερίδα συντόνισε και παρουσίασε ο Αντιπρόεδρος του Νέου ΙΝΚΑ, δικηγόρος κ. Παμπουκίδης Κωνσταντίνος. Εν συνεχεία, δόθηκε ο λόγος στους παρευρισκομένους, οι οποίοι έθεσαν τα εύλογα ερωτήματά τους, λαμβάνοντας εκτενείς και κατατοπιστικές απαντήσεις από τους διοργανωτές.
Η εκδήλωση διεξήχθη σε έναν άκρως φιλικό και ευχάριστο χώρο, σε ένα άνετο και φωτεινό περιβάλλον, ενώ προσφέρθηκαν νηστίσιμα εδέσματα, χυμοί και αφεψήματα.
Το Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών ευχαριστεί τα μέλη του και τους πολίτες καταναλωτές, οι οποίοι τίμησαν τους οικοδεσπότες και τους ομιλητές με την παρουσία τους, εμπλούτισαν την εκδήλωση με τις ερωτήσεις, τις θέσεις και τις απόψεις τους, τις οποίες μας έθεσαν, και, επίσης, ευχαριστεί θερμά τους προέδρους και τα Μέλη των Δ.Σ. των δύο Ομοσπονδιών,δίχως την σύμπραξη και την συμμετοχή των οποίων δεν θα ήταν δυνατή αυτή η επιτυχία της εκδήλωσης.
Το Νέο ΙΝΚΑ θέτει σταθερούς και διαρκείς στόχους τόσο για την ενημέρωση του πολίτη και του καταναλωτή όσο και για την συνδρομή του κάθε επαγγελματία στην εδραίωση των δίκαιων θεσμών του καταναλωτικού κινήματος.
Η υποστήριξη και έμπρακτη συμπαράσταση από τον κάθε πολίτη, και δη από όλους εμάς, είναι απαραίτητη, αναγκαία και καταλυτική για την επίτευξη των νόμιμων προσδοκιών μας.
Σας ευχαριστούμε όλους για την δύναμη που μας δίνετε.
Ο Αντιπρόεδρος του ν. ΙΝΚΑ & παρουσιαστής της εκδήλωσης
Κωνσταντίνος Παμπουκίδης
Ομιλία του Νικολάου Μήττα Προέδρου του Νέου Ινστιτούτου Καταναλωτών για την 15η Μαρτίου 2022 << Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή
Κυρίες & κύριοι καλησπέρα σας.
Σας καλωσορίζουμε στην αποψινή μας εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή.
Μέσα στον ζόφο του πολέμου, της πανδημίας , της ακρίβειας, της ενεργειακής κρίσης και τόσο άλλων δεινών για τους πολίτες – καταναλωτές τολμούμε, αλλά και επιβάλετε να συν διοργανώσουμε ,το Νέο ΙΝΚΑ, ή ΟΒΣΘ & ΟΕΕΘ , αυτή την εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή.
Ευχαριστούμε όλες και όλους εσάς που μας τιμάτε με την παρουσία σας. Ιδιαίτερα και εκ μέρους των εθελοντών του Νέου ΙΝΚΑ, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους Προέδρους της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης και της Ομοσπονδίας των Επαγγελματιών – Εμπόρων Θεσσαλονίκης κ.κ. Αθανάσιο Νικολόπουλο & Γεώργιο Μουτσογίαννη καθώς και τα μέλη των Διοικητικών τους Συμβουλίων που αποδέκτίκανε την πρότασή μας την από κοινό οργάνωση και παρουσία της σημερινής μας εκδήλωσης.
Είναι πολύ σημαντικό οι οργανωμένες δυνάμεις της Αγοράς και ιδιαίτερα των μεσαίων , μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και βιοτεχνιών που αποτελούν τον σπουδαιότερο πυλώνα της Εθνικής Οικονομίας, να συνεργάζονται με τις Ενώσεις Καταναλωτών τόσο σε τοπικό , όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Ιστορικά θα αναφερθώ στην Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαρτίου.
Καθιερώθηκε το 1983 με απόφαση του ΟΗΕ, σε ανάμνηση μιας ομιλίας του Αμερικανού προέδρου Τζον Κένεντι, που έθεσε τις βάσεις του καταναλωτικού κινήματος.
Στις 15 Μαρτίου του 1962 ο Τζον Κένεντι, σε μία μνημειώδη ομιλία του στο Κογκρέσο, σκιαγράφησε τα τέσσερα βασικά καταναλωτικά δικαιώματα: Ικανοποίηση
των βασικών αναγκών, ασφάλεια, πληροφόρηση και επιλογή.
Είπε, μεταξύ άλλων τόνισε ότι : « Καταναλωτές είμαστε όλοι! Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική μονάδα, η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση.
Ο καταναλωτής είναι η μόνη σημαίνουσα οικονομική μονάδα, η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται.»
Εδώ θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι:
Η πρώτη κίνηση για την υπεράσπιση των Δικαιωμάτων του Καταναλωτή έγινε το 1936 – δηλαδή πριν χρόνια – από τον πρωτοπόρο γίγαντα του Καταναλωτικού Κινήματος C. W a r n e που ίδρυσε στις Η.Π.Α. την πρώτη καταναλωτική οργάνωση, πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Η.Π.Α. και ο πρώτος πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού Ενώσεων Καταναλωτών.
Το Καταναλωτικό Κίνημα, στην πατρίδα μας, εμφανίστηκε το 1970 με το ξεκίνημα του ΙΝΚΑ (Ινστιτούτο Καταναλωτών), μέσα από αντιξοότητες και διώξεις κατά την διάρκεια της δικτατορίας και με πολλές δυσκολίες στα μετέπειτα χρόνια που οι περισσότερες από αυτές – μετά 52 χρόνια- ίδιες .
Σημειώνω εδώ για καθαρά ιστορικούς λογούς που αποδεικνύει την πρωτοπορία της Θεσσαλονίκης μας σε διεκδικητικούς αγώνες.
Διαβάζουμε στο φύλλο της 21ης Ιουνίου1922 στην τότε εφημερίδα Θεσσαλονίκης Νέα Αλήθεια του Κούσκουρα : Στις 21 Ιουνίου του 1922 ότι:
Στο θέατρο του Λευκού Πύργου γίνεται μεγάλη συγκέντρωση από δημόσιους, ιδιωτικούς, τραπεζικούς υπαλλήλους , εργάτες και επιστήμονες , που για την καταπολέμηση της ακρίβειας της ζωής ,που θέτουν τις βάσεις για την δημιουργία Ένωσης , για την υπεράσπιση και προστασία των Δικαιωμάτων τους , ως Καταναλωτές.
Από το 1962 μέχρι σήμερα, μετά από πολλούς αγώνες έχουν διαμορφωθεί
Τα 10 βασικά Δικαιώματα του Καταναλωτή
- 01. Δικαίωμα στην ορθή ενημέρωση
- 02. Δικαίωμα σε συμβάσεις χωρίς καταχρηστικούς όρους.
- 03. Δικαίωμα στην παροχή εγγύησης .
- 04. Δικαίωμα στην αντικατάσταση, επιδιόρθωση, μείωση του τιμήματος, στην υπαναχώρηση .
- 05. Δικαίωμα στην αναιτιολόγητη υπαναχώρηση εντός 14ων ημερολογιακών ημερών.
- 06. Δικαίωμα στην παροχή τεχνικής υποστήριξης .
- 07. Δικαίωμα στην αποζημίωση.
- 08. Δικαίωμα στην ειλικρινή διαφήμιση .
- 09. Δικαίωμα στην διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων.
- 10. Δικαίωμα στην εναλλακτική επίλυση των καταναλωτικών διαφορών.
- Καθένα από αυτά τα βασικά Δικαιώματα έχουν την πλήρη κάλυψη, μέσα από νόμου, διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις κ.λ.π., τόσο από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, όσο και από την Ελληνική Νομοθεσία.
Σύμφωνα με τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ για τα θέματα προστασίας του καταναλωτή, οι Έλληνες καταναλωτές βρίσκονται στην τελευταία θέση των 28 κρατών-μελών, τόσο ως προς τη γνώση των δικαιωμάτων τους, όσο και ως προς τη διεκδίκησή τους.
Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό καταναλωτών που, ενώ αντιμετώπισαν ένα μη αμελητέο πρόβλημα στις συναλλαγές τους, εντούτοις δεν επιδίωξαν την επίλυσή του.
Είναι ενδεικτικό ότι οι Έλληνες καταναλωτές καταλαμβάνουν την τελευταία θέση στην Ευρώπη των 28 σε ό,τι αφορά το αίσθημα εμπιστοσύνης τους στους αντισυμβαλλομένους τους.
Όλα αυτά τα στατιστικά ευρήματα μας οδηγούν στην εντατική προώθηση δράσεων ενημέρωσης των καταναλωτών με έμφαση στα σχολεία, ώστε να διαμορφώσουμε σήμερα τους υπεύθυνους καταναλωτές του αύριο.
Εκτός από τους ανήλικους, ειδική μέριμνα πρέπει να ληφθεί και για άλλες κατηγορίες πιο ευάλωτων σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές καταναλωτών, όπως είναι οι μακροχρόνια άνεργοι, τα άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι, ή καταναλωτές οι οποίοι συναλλάσσονται σε γλώσσα διαφορετική από τη μητρική τους, άτομα που ζουν σε γεωγραφικά απομονωμένες περιοχές ή δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο για την αναζήτηση πληροφοριών».
Εδώ θα μου επιτρέψετε να αναφέρω τρία προγράμματα προς την κατεύθυνση της ενημέρωσης των ευπαθών κατά την άποψή μας ευπαθών ομάδων.
Με το Επιστημονικό Σωματείο Inglute για επιμόρφωση ατόμων με αναπηρίες σε θέματα Αθλητισμού & Τουρισμού.
Η Γενική μας Γραμματέας κυρία Έφη Νταούλα διαμορφώνει επιστημονική ομάδα για θέματα παιδικής παχυσαρκίας που είναι ένα σοβαρό θέμα για τα Ελληνόπουλα.
Τέλος έχουμε δημιουργήσει το Κέντρο Ενημέρωσης & Αλληλεγγύης της 3ης Ηλικίας, που είναι μια αρκετά μεγάλη καταναλωτική ομάδα, με πολλά προβλήματα.
Εδώ αρχικά έχουμε τυπώσει αρχικά ένα φυλλάδιο με την βοήθεια της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης και την Αντιπεριφέρεια Δημόσιας Υγείας (κυρία Πατουλίδου & κ. Χρήστο Μήττα) με τα Δικαιώματα της 3ης Ηλικίας, της 3ης Ηλικίας που είναι μια αυξανόμενη και με πολλά προβλήματα καταναλωτική ομάδα.
Επανερχόμενος στα Δικαιώματα του καταναλωτή διαπιστώνουμε το αρνητικό φαινόμενο της αντιπαραγωγικής εκμετάλλευσης του χρήματος, η αδηφάγος τάση εκείνων των ιδιωτών να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους, η ωραιοποίηση και εξιδανίκευση ορισμένων “μέτρων αλληλεγγύης” με αποτέλεσμα την οριζόντια σπορά της φτώχειας αποτελούν πλέον κανόνες της “νέας ζωής” στην χώρα μας.
Ελπίζουμε ότι δεν θα υπάρξει το αίσθημα της μειονεξίας και της κατωτερότητας του ανέργου σε σχέση με τον εργαζόμενο.
Δεν θα υπάρξει απαισιοδοξία και παθητική στάση απέναντι στην ζωή.
Δεν θα ζήσουμε την έξαρση αντικοινωνικών φαινομένων.
Και επειδή αυτή την πατρίδα την έχουμε όλοι μαζί, εμείς οι εθελοντές του Νέου ΙΝΚΑ σας καλούμε για μια ακόμα φορά:
- Να σταθούμε αλληλέγγυοι στον συνάνθρωπο της διπλανής πόρτας.
- Να βοηθήσουμε από το υστέρημά μας.
- Να τον βοηθήσουμε να αποβάλλει το άγχος, την κατάθλιψη, τον φόβο και τη μοναξιά της κοινωνικής εγκατάλειψης.
- Να μην ξεχνάμε την Κοινωνία των Πολιτών και της Συνεργασίας και να είστε βέβαιοι ότι όλοι μαζί ενωμένοι θα τα καταφέρουμε χωρίς κηδεμόνες και προστάτες.
Μη ξεχνάτε ότι εμείς οι πολίτες-καταναλωτές είμαστε η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη που δεν πρέπει να άγετε και να φέρετε από την δύναμη του χρήματος και της εξουσίας κατά το δοκούν, αλλά οργανωμένη να παλεύει για τα δικαιώματά της, γνωρίζοντας ότι είναι η μόνη απομένουσα Επανάσταση.
Το Καταναλωτικό Κίνημα είναι εδώ.
Το Καταναλωτικό Κίνημα είμαστε όλοι.
Ενταχθείτε, παλέψτε για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΑΣ
“Σπάστε τα δεσμά της παραίτησης”
Τοποθέτηση του Αθανασίου Νικολόπουλου Προέδρου της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης & Γενικού Γραμματέα της ΓΕΣΕΒΕ για την 15η Μαρτίου 2022 <<Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή>>
Θέμα: Μικρές επιχειρήσεις και καταναλωτές – μια γόνιμη και συμβιωτική σχέση
Αξιότιμες Κυρίες,
Αξιότιμοι Κύριοι,
Κατ’ αρχάς, θα επιθυμούσα να ευχαριστήσω την Ομοσπονδία Επαγγελματιών και Εμπόρων Θεσσαλονίκης καθώς και το Ινστιτούτο Καταναλωτών για τη συνδιοργάνωση της σημερινής εκδήλωσης.
Εισαγωγικά, πρέπει να υπογραμμίσω ότι η εκδήλωση πραγματοποιείται σε μια καίρια χρονική στιγμή, με τις ισχυρές προκλήσεις στο επίπεδο του πληθωρισμού, της ενεργειακής κρίσης και των δυσκολιών που αφήνει πίσω της η πανδημία να διαμορφώνουν ένα δυσχερές περιβάλλον για μικρές επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Οι πρόσφατες (15/02/2022) ανακοινώσεις από την ΕΛΣΤΑΤ δεν συνιστούν έκπληξη. Ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 6,2% (υψηλό 25ετίας) τον Ιανουάριο του 2022 έναντι 5,1% τον Δεκέμβριο του 2021, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο από το 1997!
Είναι προφανές ότι στο οικονομικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, η σχέση μεταξύ μικρών επιχειρήσεων και καταναλωτών αποτελεί ένα πεδίο με πτυχές που δεν πρέπει να διαφεύγουν την προσοχή μας.
Από τη μια πλευρά, οι εξωγενείς πιέσεις που ασκούνται στα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα των νοικοκυριών αναδιαρθρώνουν συνεχώς τις καταναλωτικές προτιμήσεις.
Από την άλλη πλευρά, οι γενικότερες προκλήσεις του οικονομικού περιβάλλοντος (π.χ. κόστος ενέργειας, διακυμάνσεις καταναλωτικής δαπάνης, ανταγωνισμός) δημιουργούν πρόσθετες πιέσεις και προκαλούν αλλαγές στις στρατηγικές, τις διαδικασίες τα προϊόντα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες των επιχειρήσεων (π.χ. εξοικονόμηση κόστους, μείωση αποθεμάτων).
Το μεταβαλλόμενο αυτό περιβάλλον και οι δύσκολες συγκυρίες, σε ορισμένες περιπτώσεις επιφυλάσσουν προκλήσεις για το επίπεδο των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών αλλά και για το βαθμό ικανοποίησης των καταναλωτών.
Ωστόσο, το ουσιώδες στοιχείο που πρέπει να συγκρατήσουμε εν μέσω των παραπάνω συνθηκών, αφορά στη σημασία διατήρησης μιας μια γόνιμης και συμβιωτικής σχέσης ανάμεσα στις μικρές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.
Η οικοδόμηση μιας τέτοιας σχέσης πρέπει να διακρίνεται από ορισμένα δομικά χαρακτηριστικά.
Πρώτον, η διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου δεοντολογίας και σεβασμού των καταναλωτικών προτιμήσεων πρέπει να αποτελεί πάντα ένα πρώτιστο μέλημα των μικρών επιχειρήσεων. Τα παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες πρέπει να συνοδεύονται από φερέγγυα στάση απέναντι στις επαγγελματικές υποχρεώσεις προς το καταναλωτικό κοινό.
Η φερεγγυότητα των επαγγελματιών και των μικρών επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές χτίζει με το χρόνο μια τίμια σχέση συνεργασίας. Οι σχέσεις αυτές, αποτελούν την ισχυρότερη θωράκιση για τις μικρές επιχειρήσεις απέναντι στις προκλήσεις του εγχώριου, διεθνούς αλλά και «ψηφιακού» ανταγωνισμού.
Η φερεγγυότητα και η εντιμότητα συμπληρώνεται από το υψηλό επίπεδο ποιότητας. Η ικανοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων και η παροχή υψηλού επιπέδου προϊόντων και υπηρεσιών συνιστά μια μακροπρόθεσμη εγγύηση διατήρησης σχέσεων με καταναλωτές αλλά και διεύρυνσης της καταναλωτικής αποδοχής.
Eπί αυτού, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι πολύ σημαντική διάσταση αποτελεί η διατήρηση και διασφάλιση ενός πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας της αγοράς, μέσα από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς και φορείς. Για παράδειγμα, είναι γεγονός ότι παρατηρούνται συχνά φαινόμενα παραεισαγωγών από χώρες εκτός ΕΕ αλλά και παράλληλων εισαγωγών από προμηθευτές εντός ΕΕ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν τηρούνται οι ίδιες προδιαγραφές με τα αντίστοιχα προϊόντα της ΕΕ, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τίθενται θέματα νόμιμων προϋποθέσεων και πρακτικών φοροδιαφυγής.
Οι πρακτικές αυτές, είναι δεδομένο ότι επιφυλάσσουν κινδύνους για το καταναλωτικό κοινό σε επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας, ενώ αλλοιώνουν τα επίπεδα φερεγγυότητας και τίμιας σχέσης μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Επιπρόσθετα όμως, δημιουργούν ένα πλαίσιο αθέμιτου ανταγωνισμού που στρεβλώνει τη λειτουργία της αγοράς, υποβαθμίζει το ευρύτερο επίπεδο ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών και λειτουργεί ανασχετικά στην προσπάθεια αναβάθμισης της συνολικά επιδιωκόμενης ποιότητας επαγγελματικών σχέσεων και προσφερόμενων αγαθών.
Συνεπώς, η επίτευξη ενός υψηλού επίπεδου συναλλαγών και σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών, αποτελεί και θεσμικό ζήτημα. Κατ’ επέκταση, ο ρόλος των συλλογικών επαγγελματικών και θεσμικών φορέων είναι σημαντικός, μεταξύ άλλων, ως προς την παρακολούθηση και καταγραφή των προβλημάτων αλλά και των πιθανών στρεβλώσεων καθώς και την κοινοποίηση τους αρμοδίως (π.χ. Υπουργεία, Επιτροπή Ανταγωνισμού, Συνήγορος του Καταναλωτή), προκειμένου να αντιμετωπίζονται θεσμικά με τον κατάλληλο τρόπο.
Σε συνέχεια των παραπάνω, θα επιθυμούσα να τονίσω ότι μικρές επιχειρήσεις και καταναλωτές αντιμετωπίζουν, ταυτόχρονα, κοινές όψεις των αναφερόμενων προκλήσεων. Οι παραπάνω διαστάσεις συνιστούν, κατά κάποιο τρόπο, «συγκοινωνούντα δοχεία». Με άλλα λόγια, η τίμια σχέση, η φερεγγυότητα, ο αμοιβαίος σεβασμός, οι κώδικες δεοντολογίας, η ποιότητα των υπηρεσιών και προϊόντων καθώς και η διασφάλιση ενός σαφούς και κατάλληλα προσαρμοσμένου θεσμικού πλαισίου, δημιουργούν προϋποθέσεις υψηλότερου βαθμού ικανοποίησης για τους καταναλωτές αλλά υψηλότερα επίπεδα καταναλωτικής πίστης.
Εντέλει, οι προϋποθέσεις αυτές συμβάλλουν σε ένα βελτιωμένο επίπεδο βιωσιμότητας για τις μικρές επιχειρήσεις, δεδομένου ότι διατηρούν και διευρύνουν την καταναλωτική αποδοχή. Και οι οποίες μικρές επιχειρήσεις με τη σειρά τους, δημιουργούν θέσεις εργασίας, εισόδημα, νέα καταναλωτική ζήτηση και συνεπώς, συνεισφέρουν στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και συνοχή σε τοπικό επίπεδο τροφοδοτώντας την αναπτυξιακή διαδικασία.
Άμεσα και οργανικά συνδεδεμένες με τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, οι μικρές επιχειρήσεις συγκροτούν το έτερο μέρος, μαζί με τους καταναλωτές, της κρίσιμης αυτής τοπικής αναπτυξιακής διαδικασίας. Η σφυρηλάτηση αυτής της σχέσης προϋποθέτει και πρέπει να βασιστεί σε σωστά θεμέλια αμοιβαίας εμπιστοσύνης – και η οποία εμπιστοσύνη αποτελεί το άτυπο αλλά ουσιαστικό «συμβόλαιο» μεταξύ παραγωγής, κατανάλωσης, εργασίας και ευημερίας. Αλλά συνάμα, αποτελεί και την απάντηση στις νέες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και πολυδιάστατα θα αντιμετωπίσουμε ως πολίτες, καταναλωτές, επαγγελματίες και εργαζόμενοι στις μέρες που θα έρθουν.
ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΟΕΕΘ, Γ. ΜΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗ ΣTHN ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
Αξιότιμοι πρόεδροι,
Κυρίες και κύριοι,
Συμπληρώνονται φέτος 39 χρόνια από την ημέρα που ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 15η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή.
Τις βάσεις για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου καταναλωτικού κινήματος έθεσε νωρίτερα ο Τζον Κένεντι, όταν σε ομιλία του, πριν από 60 χρόνια, στο αμερικανικό Κογκρέσο δήλωσε ότι «καταναλωτές είμαστε όλοι. Πρόκειται για την μεγαλύτερη οικονομική μονάδα, η οποία επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση».
Θεωρώ ότι πρόκειται για διαχρονική άποψη, αν λάβει κανείς υπόψη του τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης αλλά και του πολέμου της Ουκρανίας στην καθημερινότητα μας.
Ως επαγγελματίες, εδώ και δύο χρόνια, βιώσαμε και ζούμε μέχρι και σήμερα μια διαφορετική κατάσταση απ’ ότι είχαμε συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια, λόγω των ειδικών συνθηκών που διαμόρφωσε με τα περιοριστικά μέτρα η πανδημία.
Κληθήκαμε να κρατήσουμε κλειστές τις επιχειρήσεις μας για μεγάλο χρονικό διάστημα, “παγώνοντας” την δραστηριότητα μας, την ώρα που οι τρέχουσες υποχρεώσεις μας εξακολουθούσαν να παραμένουν.
Ωστόσο, σε αυτή την προσπάθεια, η Πολιτεία δεν αποδείχθηκε ιδανική συμπαραστάτης, καθώς τα μέτρα στήριξης που έχει λάβει μέχρι σήμερα υπολείπονται σημαντικά από τις αυξημένες ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις κλήθηκαν να βάλουν “λουκέτο”, επειδή δεν αντέχανε τις οφειλές που συσσωρεύτηκαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ 2022
Του Παναγιώτη Γεωργιάδη Δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω Μέλος ΔΣ – Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Ινστιτούτου Καταναλωτών Ν.ΙΝΚΑ.
Τι κοινό έχει ο αποστολέας ενός δέματος που καθυστέρησε υπερβολικά η μεταφορά του από την εταιρία ταχυμεταφορών, με τον αγοραστή ενός ελλαττωματικού προϊόντος από ένα εμπορικό κατάστημα, με τον ιδιοκτήτη ακινήτου που του ήρθε ΄΄φουσκωμένος λογαριασμός΄΄ κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, με τον ασθενή που του χρέωσαν υπερβολικά νοσήλια, με τον δανειολήπτη που καθημερινά οχλείται από μια εισπρακτική εταιρία για να εξοφλήσει το χρέος του, με τον πελάτη ενός εστιατορίου που έπαθε τροφική δηλητηρίαση, με τον τηλεθεατή μιας διαφήμισης με παραπλανητικό περιεχόμενο, με τον ταξιδιώτη που ακυρώθηκε η πτήση του, ή με αυτόν που δέχεται ΄΄δωρεάν προσφορά΄΄ από ινστιτούτο αδυνατίσματος, αλλά εν τέλει του χρεώνουν πρόγραμμα που δεν επιθυμεί ; φαινομενικά δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ τους.
Είναι όλοι τους καταναλωτές όπως είχε πει ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Jon Kennedy στις 15η Μαρτίου 1962 – πριν από 60 χρόνια. Σε μία μνημειώδη ομιλία του στο Κογκρέσο, προσδιόρισε τα τέσσερα βασικά καταναλωτικά δικαιώματα: Ικανοποίηση των βασικών αναγκών, ασφάλεια, πληροφόρηση και επιλογή. Είχε πει μεταξύ άλλων τότε : «Καταναλωτές είμαστε όλοι! Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική μονάδα, η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση. Ο καταναλωτής είναι η μόνη σημαίνουσα οικονομική μονάδα, η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται.»
Από τότε καθιερώθηκε από τον Ο.Η.Ε. η ημερομηνία αυτή ως Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή. Η πρώτη καταναλωτική οργάνωση παγκοσμίως ιδρύθηκε το 1936 στις Η.Π.Α. Το Καταναλωτικό Κίνημα, στην πατρίδα μας, εμφανίστηκε το 1970 με το ξεκίνημα του ΙΝΚΑ (Ινστιτούτο Καταναλωτών) μέσα από αντιξοότητες και με πολλές δυσκολίες στα μετέπειτα χρόνια.
Σήμερα η διάρθρωση των φορέων του καταναλωτικού κινήματος στην Ελλάδα είναι η ακόλουθη :
ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης
Γενική Γραμματεία Καταναλωτή
Γενική Γραμματεία Εμπορίου
Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή
Ανεξάρτητες Αρχές
Συνήγορος του Πολίτη
Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων
Επιτροπή Ανταγωνισμού
Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών
Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας
Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής
Δευτεροβάθμιες Ενώσεις Καταναλωτών
Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας (Γ.Ο.Κ.Ε.)
Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών (Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ)
Πρωτοβάθμιες καταναλωτικές ενώσεις όπως το Ν.ΙΝΚΑ
Είναι διάσπαρτες σε όλη την Ελλάδα όπως και το ινστιτούτο καταναλωτών Ν.ΙΝΚΑ που είναι ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός, και μη κυβερνητικός οργανισμός. Στα πλαίσια του καταναλωτικού κινήματος λειτουργούμε ανεξάρτητα από βιομηχανικά, εμπορικά και πολιτικά συμφέροντα, ενώ στις δράσεις μας σύμφωνα με τον καταστατικό σκοπό του σωματείου μας, συμπεριλαμβάνεται και η διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς κατά την επεξεργασία νέων νομοσχεδίων. Εκπροσωπείται από τον Πρόεδρο κ. Νικόλαο Μήττα και το ΔΣ του, εδρεύει στην Θεσσαλονίκη επί της οδού Ορφανίδου 1. Είναι Πιστοποιημένο ινστιτούτο στο Μητρώο Ενώσεων Καταναλωτών από το 2009 (ΦΕΚ 524/Β/23-03-09) σχετική απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης με αύξοντα αριθμό 11/31.03.2009.
Θεσμικό πλαίσιο
Τα δικαιώματα των καταναλωτών κατοχυρώνονται στον ν. 2251/1994 με τίτλο ΄΄Προστασία των καταναλωτών΄΄, που κωδικοποιήθηκε με όλες τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις του και ισχύει με τον ν. 4512/2018.
Πόσοι καταναλωτές ωστόσο γνωρίζουν τα δικαιώματα τους αλλά και την πραγματική δύναμη που έχουν εάν δράσουν συλλογικά και συντεταγμένα; Στην πραγματικότητα ελάχιστοι, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία, όταν στις συναλλαγές τους παραβιάζονται τα δικαιώματα τους, δεν γνωρίζουν άλλο τρόπο, παρά το να παραπονεθούν προφορικά-συνήθως χωρίς αποτέλεσμα-προς τον υπάλληλο της επιχείρησης που συναλλάχθηκαν, για να λάβουν την τυποποιημένη απάντηση ΄΄λυπούμαστε αλλά αυτή είναι η πολιτική της εταιρίας΄΄.
Πόσοι καταναλωτές γνωρίζουν ότι για να ΄΄βρουν το δίκιο τους΄΄, δεν χρειάζεται κατ΄ ανάγκη να καταφύγουν στα δικαστήρια, που για διαφορές μικρής αξίας είναι ασύμφορο, άλλα ότι μπορούν να καταφύγουν σε εναλλακτικούς τρόπους εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς τους, χωρίς έξοδα και με γρήγορα αποτελέσματα?
Πόσοι καταναλωτές είναι ενημερωμένοι για την ύπαρξη και κυρίως για τον τρόπο λειτουργίας θεσμών, όπως α) του ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ, β) των ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΦΙΛΙΚΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (Ε.Φ.Δ.), που με την ρύθμιση του άρθρου 108 παρ. 9 του ν. 4512/2018, εδρεύουν πλέον στις κατά τόπους έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, γ) της ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ (ΗΕΔ) για το ηλεκτρονικό εμπόριο, δ) του ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ (Ε.Ι.Ε.Σ.) για διασυνοριακές διαφορές, που λειτουργούν ως εξωδικαστικά όργανα συναινετικής επίλυσης των καταναλωτικών διαφορών?
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία ο συνολικός αριθμός των καταγγελιών καταναλωτών, που εξετάζονται από τις Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού (Ε.Φ.Δ.Κ.Δ), σε όλη την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, είναι άκρως απογοητευτικός και δυσανάλογα μικρός με τα πληθυσμιακά δεδομένα της μεγαλύτερης σε έκταση και δεύτερης σε πληθυσμό με 1,882 εκατομμύρια κατοίκους Περιφέρειας της Ελλάδας, αλλά και ειδικότερα τον αριθμό των καταναλωτών και την δυναμικότητα τους στην πόλη της Θεσσαλονίκης που έχει πολύ ενεργή αγορά.
Νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των καταναλωτών υπάρχει, ανεξάρτητες αρχές και θεσμοί επίλυσης των καταναλωτικών διαφορών εξωδικαστικά υπάρχουν, καταναλωτικές ενώσεις για ενημέρωση και καθοδήγηση, επίσης υπάρχουν. Για ποιο λόγο τότε ο απλός πολίτης – καταναλωτής νιώθει ανίσχυρος όταν καταπατώνται τα δικαιώματα του? Όταν αναγκάζεται να πληρώσει ένα ΄΄φουσκωμένο΄΄ λογαριασμό γιατί δεν ξέρει που να απευθυνθεί, όταν αναγκάζεται να δεχθεί ένα ελαττωματικό προϊόν που αγόρασε, γιατί το κατάστημα αρνείται να του το αντικαταστήσει με την δικαιολογία ότι άνοιξε την συσκευασία – μα εάν δεν ανοίξεις το κουτί για να το δεις πως θα καταλάβεις ότι είναι ελαττωματικό; Όταν δεν γνωρίζει πως να προστατευτεί, όταν οχλείται ο ίδιος ή μέλη της οικογενείας του ακόμη και σε μερικές περιπτώσεις τα ανήλικα παιδιά του, από εισπρακτικές εταιρίες κλπ;
Μικρό μερίδιο ευθύνης έχει ο ίδιος ο καταναλωτής, που δεν φροντίζει να ενημερωθεί, αν και πλέον με την ευρέως διαδεδομένη χρήση του internet, η άγνοια δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι, ιδίως για τις νεότερες ηλικίες, είτε απλά αδιαφορεί, διότι έχει βαθιά ριζωμένη την αντίληψη του ΄΄τίποτα δεν γίνεται΄΄.
Μερίδιο ευθύνης έχουν τα κινήματα των καταναλωτών στην χώρα μας, λόγω των εγγενών αδυναμιών τους, όπως της πληθώρας ανενεργών Καταναλωτικών Ενώσεων, της έλλειψης αξιοπιστίας και σοβαρότητας κάποιων, ή λόγω αλλότριων προς το καταναλωτικό κίνημα κινήτρων που έχουν μερικοί εκπρόσωποι τους, όπως ιδιοτέλειας, πολιτικών ή κομματικών αγκυλώσεων.
Ωστόσο το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης φέρει η πολιτεία, διότι δεν εκπληρώνει επαρκώς τις υποχρεώσεις της, όπως ρητώς προβλέπεται στο πρώτο άρθρο του ν. 2251/1994 που κωδικοποιήθηκε με τον ν. 4512/2018 για την προστασία των καταναλωτών, αλλά και από τις σχετικές κοινοτικές οδηγίες: 1. Τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των καταναλωτών τελούν υπό την προστασία του Κράτους. 2. Το Κράτος μεριμνά ιδίως για: ….γ) την οργάνωσή τους σε ενώσεις καταναλωτών, … ε) την πληροφόρηση και την επιμόρφωσή τους.
Η πολιτεία ευθύνεται για το έλλειμμα ενημέρωσης των πολιτών για τα δικαιώματα τους ως καταναλωτές, και για την απουσία μέριμνας, ώστε να εισαχθεί «η αγωγή του καταναλωτή» στην εκπαίδευση ως μάθημα, για να κατανοηθεί από την παιδική κιόλας ηλικία, η κατανάλωση ως οικονομικό φαινόμενο και ως κοινωνική και πολιτισμική δραστηριότητα.
Ευθύνεται για το γεγονός ότι οι υγιείς και ανεξάρτητες Ενώσεις Καταναλωτών που σε εθελοντική βάση πασχίζουν να είναι στο πλάι του καταναλωτή για να τον ενημερώνουν, και να τον στηρίζουν, δεν τυγχάνουν ουσιαστικής υποστήριξης.
Ευθύνεται εν τέλει, γιατί ο απλός καταναλωτής δεν γνωρίζει αφενός μεν τα δικαιώματα του, αφετέρου τον τρόπο για να προστατευτεί. Η εξίσωση «ενημερωμένος καταναλωτής + πολίτης με καταναλωτική συνείδηση = υπεύθυνος καταναλωτής και πολίτης», δείχνει ανεπίλυτη, όσο η Πολιτεία δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της και δεν επιτελεί τον ρόλο της ως προς την εμπέδωση καταναλωτικής συνείδησης στους πολίτες.
Μη ξεχνάτε ότι εμείς οι πολίτες-καταναλωτές είμαστε η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη που δεν πρέπει να άγετε και να φέρετε από την δύναμη του χρήματος και της εξουσίας κατά το δοκούν, αλλά οργανωμένη να παλεύει για τα δικαιώματά της.
Το Καταναλωτικό Κίνημα είναι εδώ.
Το Καταναλωτικό Κίνημα είμαστε όλοι.
Ενταχθείτε, παλέψτε για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΑΣ
ΕΙΣΗΓΗΣΗ: ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΛΑΝΗ-ΝΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ και Επιστημονική Συνεργάτης – Μέλος του ν. ΙΝΚΑ
ΘΕΜΑ: Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΩΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
- Ευχαριστίες για την τιμητική πρόσκληση
- Στις 15 Μαρτίου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων των Καταναλωτών.
Στις 15 Μαρτίου 1962, ο Πρόεδρος Τζων Φ. Κέννεντυ, σε ομιλία του, προς το Κογκρέσο των Η.Π.Α., έθεσε το θέμα των δικαιωμάτων των καταναλωτών:
«Καταναλωτές είμαστε όλοι. Πρόκειται για την μεγαλύτερη οικονομική ομάδα, η οποία επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται, σχεδόν από κάθε δημόσια, ή ιδιωτική οικονομική απόφαση, τη μόνη σημαίνουσα οικονομική ομάδα, η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται…».
Έτσι, ξεκίνησε η αναγνώριση των δικαιωμάτων των καταναλωτών:
Δικαίωμα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών.
Δικαίωμα στην ασφάλεια
Δικαίωμα στην πληροφόρηση
Δικαίωμα στην επιλογή
Δικαίωμα στην εκπροσώπηση
Δικαίωμα στην αποζημίωση
Δικαίωμα στην εκπαίδευση
Δικαίωμα σε ένα υγιεινό περιβάλλον
- Ο καταναλωτισμός ως επιστήμη, ερευνά το πότε, γιατί, και το πώς, τα άτομα αγοράζουν ή δεν αγοράζουν ένα προϊόν. Επιχειρεί να ερμηνεύσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων αγοράς και μελετά τα χαρακτηριστικά των μεμονωμένων και των ομάδων καταναλωτών, σε μια προσπάθεια να κατανοήσει την καταναλωτική συμπεριφορά και τις ανάγκες της αγοράς. Κατανάλωση είναι η επιστημονική μελέτη των διαδικασιών που χρησιμοποιούν οι καταναλωτές για να επιλέξουν, χρησιμοποιήσουν και διαθέσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ικανοποιούν ανάγκες τους. Οι γυναίκες καταναλωτές αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Δεν αγοράζουν μόνο προϊόντα ή υπηρεσίες πολυτέλειας, αλλά κυρίως είδη πρώτης ανάγκης. Οι γυναίκες καταναλωτές διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη σημερινή κοινωνία. Όπως αναφέρεται «Οι άνδρες αγοράζουν, οι γυναίκες ψωνίζουν». Η ζήτηση προϊόντων ή υπηρεσιών σε μεγάλο βαθμό έχει επηρεαστεί από τις διαφορές μεταξύ των φύλων. Οι γυναίκες ψωνίζουν ανεξάρτητα από το εισόδημα ή την κοινωνική θέση ενώ ο ρόλος του άνδρα ήταν συνήθως η κάλυψη της φροντίδας των εισοδηματικών θεμάτων. Ο καταναλωτισμός αποτελεί ένδειξη ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν την απόκτηση του προϊόντος ως στρατηγική αυτο-ολοκλήρωση, τείνουν να είναι πιο παρορμητικοί.
- Οι γυναίκες ξοδεύουν σημαντικά μεγαλύτερο ποσό του εισοδήματος τους σε ρούχα, κοσμήματα και άλλα αξεσουάρ μόδας. Οι νέες γυναίκες καταναλωτές έχουν επηρεαστεί από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες που τις διαχωρίζουν από τους μεγαλύτερους σε ηλικία καταναλωτές. Οι νέες γυναίκες έχουν συνηθίσει να καταναλώνουν, νωρίτερα από ό, τι οι προηγούμενες γενιές και έχουν κοινωνικοποιηθεί στην αγορά προϊόντων ως μορφή ψυχαγωγίας. Ακόμη έχουν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον που παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για να ψωνίσουν καθώς και πρόσθετες δυνατότητες κατανάλωσης, όπως: η τηλεόραση, το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κλπ. Επιπλέον, οι νέες γυναίκες είναι εξοικειωμένες με τα μέσα ενημέρωσης που απεικονίζουν τον εύπορο και πολυτελή τρόπο ζωής.
- Τα τελευταία χρόνια, με την πρόοδο της οικονομικής ευχέρειας των γυναικών – λόγω επαγγέλματος- και την αυτοεκτίμηση, η παρορμητική αγορά έχει αυξηθεί. Ιδιαίτερα η καταναλωτική συμπεριφορά των γυναικών ποικίλει παρά πολύ ανάλογα με την ηλικία, το εισόδημα, την εκπαίδευση, τις προτιμήσεις, και άλλους παράγοντες. Η συμπεριφορά των καταναλωτών, σε μια απόφαση αγοράς επηρεάζεται από αυτά τα χαρακτηριστικά.
- Ενδεικτικά αναφέρω κάποια στατιστικά στοιχεία που απεικονίζουν την συμπεριφορά των γυναικών καταναλωτών και την αντίληψή τους σε σημαντικά θέματα, γύρω από τις αγορές στα βασικά είδη του νοικοκυριού τους:
I. Ποσοστό 76% αποφασίζουν οι ίδιες για την κάλυψη των καταναλωτικών αναγκών του νοικοκυριού. Μόνο το 45% των γυναικών, παραδέχεται πως ο σύζυγος ορίζει το γενικό πλαίσιο της κατανάλωσης των βασικών αναγκών.
II. Το 92% των γυναικών αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, στο προϋπολογισμό και την ευημερία του νοικοκυριού της.
III. Το 82% απαντά πως μεταθέτει καταναλωτικές δαπάνες που δεν επείγουν και συγκριτικά με τις προηγούμενες χρονιές μείωσε τις επιλογές προϊόντων και αναγκών παντοπωλείου, διατροφής και εστίασης (δηλαδή οι δαπάνες που σχετίζονται με τη διατροφή).
Ένα μεγάλο μέρος της μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης του νοικοκυριού αντιστοιχεί στην αξιοποίηση προσφορών και εκπτώσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία στη ΕΛΣΤΑΤ από το 2009 ως το 2013 η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε είδη διατροφής έχει μειωθεί κατά 13,8% .Η μείωση αυτή είναι συνδυασμός της μείωσης των τιμών, της αύξησης των προσφορών και της έξυπνης επιλογής φθηνότερων προϊόντων. Οι γυναίκες προσπαθούν να αγοράσουν τα ίδια πράγματα που αγόραζαν δαπανώντας λιγότερα χρήματα. Πρόκειται για βασικά αγαθά τα οποία δεν μπορούν περικοπούν, και το πράττουν αυτό αξιοποιώντας προσφορές και εκπτώσεις, ενώ κάποιες επιλέγουν εναλλακτικές καταναλωτικές συνήθειες προς φθηνότερα προϊόντα (π.χ. κοτόπουλο αντί για μοσχάρι), αξιοποίηση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ή την επιλογή της επίσκεψης περισσοτέρων του ενός σουπερμάρκετ.
IV. Ουσιαστικά η πλειοψηφία των γυναικών (79%) προσανατολίζεται σε αγορές «που αξίζουν τα λεφτά τους» και η επιλογή των τροφίμων γίνεται με κριτήριο 45% την τιμή του και 28,6% την ποιότητά του.
V. Και τέλος το 68,7% των γυναικών φροντίζει να μην πετά τρόφιμα και μαγειρεμένα φαγητά, αλλά να τα «ανακυκλώνει» δηλαδή τα προσφέρει σε άλλη μορφή.
VI. Το 53% των γυναικών μαγειρεύει πιο ευέλικτα και αυτοσχεδιάζει περισσότερο στην κουζίνα με σκοπό την οικονομία.
ΠΙΟ ΣΥΚΕΚΡΙΜΕΝΑ:
Η πλειοψηφία των γυναικών -καταναλωτών δηλώνουν ότι σε ότι αφορά:
Α) την ένδυση – υπόδηση μείωσαν τις δαπάνες κατά 81,2%, κυρίως αγοράζουν για τα παιδιά ή τα εγγόνια τους. Ενδιαφέρον έχει η αναφορά τους για αγορές από στοκ ή δεύτερο χέρι. Αρκετές μας αναφέραν ότι ανακυκλώνουν δικά τους ή ρούχα συγγενισσών τους.
Β) σε ότι αφορά την θέρμανση της οικίας το 61,4% την έχει μειώσει χρησιμοποιώντας εναλλακτικούς τρόπους όπως: καυσόξυλα για το τζάκι ή μετατροπή του καυστήρα πετρελαίου σε καυστήρα φυσικού αερίου, πέλετ- ξύλου. Όσες δε κατοικούν σε πολυκατοικία, περίπου το 48%, λόγω του ότι οι ένοικοι της πολυκατοικίας τους, δεν δέχονται να πληρώνουν πετρέλαιο – για οικονομικούς ή άλλους λόγους- έχουν επιλέξει τη χρήση του αιρκοντίσιον. Μόλις το 4% που κατοικεί σε μονοκατοικία ή συγγενική πολυκατοικία έχει επενδύσει στη θερμομόνωση της οικίας και την συστήματος θέρμανσης.
Γ) Η ανανέωση του οικιακού εξοπλισμού των νοικοκυριών έχει μειωθεί αισθητά. Το 29% των γυναικών μείωσε τα είδη καθαριότητας, προτιμώντας προϊόντα μη διαφημιζόμενα ή όσα δίνουν σε προσφορά. Όπως αναφέρουν «και τα φτηνά την ιδία δουλειά κάνουν», «τώρα προσέχω τη ποσότητα που χρησιμοποιώ», «όταν δίνουν δυο στη τιμή του ενός το παίρνω». Το 64,5% μείωσε και την ποσότητα των τροφίμων που αγοράζει κάθε βδομάδα ή δεκαπενθήμερο. «Τώρα πηγαίνω με σημείωμα», «μετράω τις μερίδες. Προτιμώ να πηγαίνω στο σουπερμάρκετ περισσότερες φορές, όταν μου τελειώνει κάτι.»
Δ) Σύμφωνα με το 32,5% των γυναικών, οι δαπάνες για τις υπηρεσίες ύδρευσης, ηλεκτρισμού και τηλεφώνου, μειώθηκαν σε σημαντικό βαθμό. Ιδιαίτερα για τις τηλεφωνικές υπηρεσίες (σταθερό, κινητό και ίντερνετ) ενδέχεται να αλλάζουν συχνά εταιρεία σύνδεσης ανάλογα με τις προσφορές των παροχών. Αρκετές (15%) δεν διαθέτουν σταθερό τηλέφωνο άλλα καρτοκινητό, επειδή κρίνουν ότι είναι φθηνότερο και ελέγχουν τη χρήση του.
Ε) Σε ότι αφορά τις μετακινήσεις τους το 35% τις μείωσε, χρησιμοποιεί περισσότερο τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ προαστιακό, μετρό) και όσες είναι απαραίτητο να μετακινούνται καθημερινά (είτε γιατί εργάζονται ή γιατί έχουν αναλάβει τη φύλαξη των εγγονών τους ή ηλικιωμένων προσώπων) έκριναν απαραίτητη την αγορά κάρτας απεριορίστων διαδρομών, ιδιαίτερα όσες έχουν κάρτα του ΚΑΠΗ.
Δ) Ένα ποσοστό του 5% έχει ήδη πουλήσει ή αποσύρει (κατάθεση πινακίδων) το αυτοκίνητό του ή το δεύτερο αυτοκίνητο της οικογένειας ή το έχουν αντικαταστήσει με κάποιο μικρού κυβισμού, λόγω της μείωσης του εισοδήματος και της φορολογικής επιβάρυνσης.
Στ) Παρά το γεγονός ότι οι καταναλωτικές δαπάνες συνήθως μειώνεται σε οικονομική ύφεση, ορισμένοι παρατηρητές έχουν επισημάνει ότι σε περιόδους ύφεσης φαίνεται να επηρεάζεται η συμπεριφορά των καταναλωτριών – γυναικών και να αυξάνονται οι δαπάνες τους σε προϊόντα ομορφιάς. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «φαινόμενο του κραγιόν» (Lipstick Effect). Η χρήση του κραγιόν σχετίζεται με μια σειρά προϊόντων που μπορεί να ενισχύσουν την ελκυστικότητα των γυναικών και να «ανεβάσουν» το ηθικό τους, «είναι μέρος της στολής της ελκυστικότητα» και γι αυτό έστω και αν στερούνται ή μειώνουν την αγορά άλλων προϊόντων, πεισματικά αρνούνται να σταματήσουν να αγοράζουν τουλάχιστον ένα κραγιόν και να περιποιούνται την εμφάνισή τους. Έστω και αν το 37,5% έχει μειώσει την αγορά καλλυντικών προϊόντων, η επίδραση των ΜΜΕ τις οδηγεί σε αλλαγή του επωνύμου προϊόντος που επέλεγαν πάντοτε και την αγορά φτηνότερων προϊόντων από πολυκαταστήματα καλλυντικών ή πωλήσεις από σπίτι σε σπίτι. Η εξωτερική εμφάνιση συμπληρώνεται απαραίτητα από την περιποίηση των άκρων σε εξειδικευμένες αισθητικούς – όχι με την ίδια συχνότητα- ή στο σπίτι.
Ζ) Το 43,5% έχει μειώσει το χρόνο των καλοκαιρινών διακοπών ή τις ενδιάμεσες εκδρομές του. Η μεγαλύτερη διάρκεια των διακοπών τους είναι μια εβδομάδα και προτιμά τα φτηνά πακέτα διακοπών στο εξωτερικό ή το εσωτερικό. Αρκετές αναφέρουν ότι οι διακοπές τους περιορίζονται στη μετάβαση στο εξοχικό τους ή κάποιου συγγενικού ή φιλικού προσώπου όπου μοιράζονται τα έξοδα. Όπως αναφέρουν «ένα φαγητό το μαγειρεύουμε και στο σπίτι».
Η) Το 76% έχει περιορίσει τη διασκέδαση του δηλαδή την έξοδο για φαγητό, ποτό ή κινηματογράφο. Τώρα προγραμματίζει τις εξόδους τους ανάλογα με την οικονομική ευχέρεια.
Θ) Το 24% έχει περιορίσει τις δαπάνες που αφορούν την υγεία του. Δεν δαπανά για εξετάσεις που δεν προβλέπονται από τον ασφαλιστικό του φορέα, περιορίζει την κατανάλωση των φαρμάκων του και τις επισκέψεις στους εξειδικευμένους ιατρούς ή τα ιατρικά κέντρα. Ένα 4% έχει «τεφτέρι» και στο φαρμακείο της γειτονιάς του.
Ι) Το 25% των γυναικών, που έχουν παιδιά σε προσχολική ή σχολική ηλικία έχει περιορίσει τα έξοδα για την εκπαίδευση των παιδιών του. Μέχρι τώρα κάποια από τα έξοδα αυτά καλύπτονταν και από τους γονείς τους- παππού ή γιαγιά – αλλά, η μείωση των συντάξεων δεν τους επιτρέπει να βοηθήσουν. Για το λόγο αυτό περιόρισαν τα φροντιστήρια για την καθημερινή μελέτη και προτιμούν τους «φθηνούς» φροντιστές αντί των οργανωμένων φροντιστηρίων όπως και την εκμάθηση πέρα από μιας ξένης γλώσσας. Ενδιαφέρον έχει ότι προσπαθούν να μην περιορίσουν κάποιες άλλες δραστηριότητες όπως: μουσική, μπαλέτο, αθλητικές δραστηριότητες κλπ. καθώς υποστηρίζουν ότι αυτά βοηθούν στην προσαρμογή των παιδιών και προσπαθούν να συμμετέχουν σε δωρεάν προγράμματα που πραγματοποιεί ο Δήμος ή άλλοι φορείς.
ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΣΕ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
Η πανδημία έφερε τα πάνω – κάτω στον τρόπο που ψωνίζουν οι Έλληνες. Το e-shopping εκτοξεύτηκε το 2020 με 4.655.000 πολίτες να αγοράζουν on line έως σχεδόν τα πάντα.
Ραγδαία αύξηση στις online αγορές καταγράφηκε στην χώρα μας το 2020. Από το 58% των Ελλήνων που ψώνιζαν on line τo 2019 το ποσοστό των εγχώριων e- shoppers αυξήθηκε 10 ολόκληρες μονάδες και έφτασε το 68% το 2020.
- Σήμερα, το χάσμα που χώριζε άνδρες και γυναίκες στη χρήση του Διαδικτύου τείνει να εξαλειφθεί καθώς οι Άνδρες έχουν πρόσβαση στο internet σε ποσοστό 93% ενώ οι Γυναίκες κατά 91%. Μετά το lockdown έχουμε 37% περισσότερες αγορές online.
- Αξιοσημείωτο είναι ότι πλέον οι Ελληνίδες ξεπέρασαν σε αριθμό τους άνδρες. Στα τέλη του 2020, η διείσδυση του online εμπορίου στην Ελλάδα ήταν 68%, με το ποσοστό να είναι 69% για τις γυναίκες και 67% για τους άνδρες καταναλωτές. Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνα της Focus Bari. Οι Ελληνίδες, δαπάνησαν κατά μέσο όρο το τελευταίο 6μηνο 736,8 ευρώ σε online αγορές.
- Η αλήθεια είναι ότι οι Άνδρες αγοράζουν πιο στοχοπροσηλωμένα με σαφή προτίμηση στις κινητές συσκευές σε αντίθεση με τις Γυναίκες που κυκλοφορούν περισσότερο χρόνο στα e-shops συγκρίνοντας με μεγαλύτερη επιμονή τις τιμές και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τη γνώμη του κοινού και των influencers από τα Social Media, έχοντας ως ισχυρό κίνητρο αγοράς την έκπτωση και τις Προσφορές.
- Παρατηρείται ισχυρό προβάδισμα των Ρούχων υπέρ των Γυναικών (58% έναντι 47%), των Παπουτσιών (49% έναντι 45%) και των Προϊόντων Ομορφιάς (51% έναντι 20%). Στον κόσμο των ανδρών επικρατούν τα Ηλεκτρονικά Προϊόντα (64% έναντι 33%), οι Ηλεκτρικές συσκευές (32% έναντι 27%) και οι Τηλεπικοινωνίες (33% έναντι 23%).
- Το προφίλ των Ελληνίδων e -shoppers: Το πιο δυναμικό αγοραστικό κοινό μεταξύ των γυναικών, που ψωνίζουν online, είναι στις ηλικίες 35 έως 44 ετών, όπου η διείσδυση των online αγορών φτάνει το εντυπωσιακό 94%. Εξίσου, όμως, υψηλά ποσοστά παρατηρούνται και στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες: το 65% των γυναικών ηλικίας 45-64 ετών αγοράζει online, ενώ ακόμη και στις ηλικίες 55 και άνω το ποσοστό των e-shoppers χτυπάει το υψηλό 53%.
- Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή των e-shoppers, η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται πρωταθλήτρια, αφού το ποσοστό διείσδυσης είναι μεγαλύτερο του πανελλαδικού μέσου όρου του 68% και φτάνει το 74%, ενώ το αντίστοιχο στην Αθήνα είναι 67%.
Η ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΥΞΗΤΙΚΗ ΤΑΣΗ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η έξαρση της πανδημίας του COVID 19 διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων το οποίο ενισχύει σημαντικά την έννοια της γυναικείας επιχειρηματικότητας για τους κάτωθι λόγους:
Α. ο πρώτος λόγος είναι η ανάπτυξη τηλεργασίας: Η τηλεργασία μπορεί να αποτελεί απόρροια των περιοριστικών μέτρων για την αναχαίτιση του κορωνοιού ωστόσο δεν είναι μία τάση η οποία θα ξεπεραστεί αφού αποδεικνύεται ότι οι εργαζόμενοι είναι πιο αποδοτικοί όταν εργάζονται από το σπίτι. Πλέον μετά και την δημιουργία του νομοθετικού πλαισίου για την τηλεργασία έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται χωρίς να παραμελούν τα οικογενειακά τους καθήκοντα, γεγονός που διευκολύνει τον συνδυασμό της οικογένειας με το επιχειρείν και την καριέρα.
Β. ο δεύτερος λόγος είναι η αύξηση των χρηματοδοτικών εργαλείων, τα οποία μειώνουν έτσι σημαντικά την αβεβαιότητα που βιώνουν πλήθος γυναικών, η οποία συνιστά σημαντικό τροχοπέδη για την επιχειρηματική τους ανάπτυξη. Τέτοια εργαλεία είναι :
1. Ανταγωνιστική οικονομία και ψηφιακή μετάβαση (θα δεσμευτούν πόροι σε ποσοστό 20,3%)
Αφορά τη διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, την προσαρμογή της ελληνικής βιομηχανίας στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη δημιουργία αξίας σε όλα τα πεδία του επιχειρείν, την ενδυνάμωση της καινοτομικής ικανότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και της οικονομίας. Ο στόχος της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων ενισχύεται συνολικά περίπου κατά 50%, με μεγάλο μέρος των κοινοτικών πόρων να κατευθύνεται στο νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό
2. Νέες Επιχειρήσεις για Γυναίκες ( πρόγραμμα ΕΣΠΑ)
Οι Δράσεις αυτές αποσκοπούν στη διευκόλυνση – μέσω χρηματοδοτικών ενισχύσεων – της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων από γυναίκες (Επιχειρηματικότητα Γυναικών), σε όλους σχεδόν τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Ειδικότερος στόχος είναι η στροφή της αναπτυσσόμενης στη χώρα επιχειρηματικότητας από επιχειρηματικότητα ανάγκης σε επιχειρηματικότητα ευκαιρίας.
3. Δωρεάν πρόγραμμα εκπαίδευσης για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των γυναικών
Το πρόγραμμα αυτό θα πραγματοποιηθεί από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο για το έτος 2021 και θα έχει ως βασικό στόχο την εξοικείωση των γυναικών με το ηλεκτρονικό επιχειρείν.
ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
- Η αποτελεσματική πολιτική προστασίας των καταναλωτών διασφαλίζει την αποδοτική και εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Επιδιώκει τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών έναντι των εμπόρων και την παροχή μεγαλύτερης προστασίας στους ευάλωτους καταναλωτές. Οι κανόνες για την προστασία των καταναλωτών έχουν τη δυνατότητα να βελτιώνουν τα αποτελέσματα της αγοράς για ολόκληρη την οικονομία. Καθιστούν τις αγορές πιο δίκαιες και, βελτιώνοντας την ποιότητα των πληροφοριών που παρέχονται στους καταναλωτές, μπορούν να οδηγήσουν σε οικολογικότερες και πιο ωφέλιμες για την κοινωνία επιδόσεις της αγοράς. Η ενδυνάμωση των καταναλωτών και η αποτελεσματική προστασία της ασφάλειας και των οικονομικών συμφερόντων τους αποτελούν πλέον ουσιαστικούς στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής.
- Στην Ελλάδα, το δίκαιο του καταναλωτή έχει ως πυρήνα τον νόμο 2251/1994 «Προστασία των καταναλωτών», ενώ υπάρχουν και εξωδικαστικοί μηχανισμοί που αποβλέπουν στην προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών και στην ενημέρωση τους όσον αφορά τα δικαιώματά τους. Ειδικότερα:
- Ο Συνήγορος του Καταναλωτή είναι μια Ανεξάρτητη Αρχή που συστήθηκε με τον ν. 3297/2004 και εποπτεύεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Λειτουργεί ως εξωδικαστικό όργανο συναινετικής επίλυσης των καταναλωτικών διαφορών, αλλά και ως συμβουλευτικός θεσμός στο πλευρό της πολιτείας για τη θεραπεία προβλημάτων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του. Στην εποπτεία της Αρχής υπάγονται και οι Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού που εδρεύουν στις κατά τόπους Περιφερειακές Ενότητες της χώρας.
- Στην πόλη μας στην Θεσσαλονίκη, γίνεται μια εξαιρετική προσπάθεια με την Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης στην οποία και έχω την τιμή και την χαρά να συμμετέχω ως αναπληρώτρια Πρόεδρος, για την εξωδικαστική επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καταναλωτές. Στην ως άνω Επιτροπή μπορούν να προσφεύγουν οι πολίτες-καταναλωτές για τη φιλική διευθέτηση των διαφορών τους με τους προμηθευτές (επιχειρήσεις).
- Αδιαπραγμάτευτη είναι και η συνεισφορά του νέου ΙΝΚΑ, το οποίο είναι ευρύτατα γνωστό στους Έλληνες πολίτες και ως η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη Ένωση καταναλωτών και ουσιαστικά έχει ταυτιστεί με την καταναλωτική συνείδηση και την προστασία των πολιτών – καταναλωτών λόγω της πολυετούς και αδιάλειπτης δράσης του στον χώρο αυτό.
Συμπερασματικά, προκύπτει από την έρευνα των ειδικών στην οικονομία της αγοράς, ότι η κατανάλωση δεν πρέπει να μειωθεί, διότι η μείωση της κατανάλωσης μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της «μη ζήτησης», δηλαδή τα προϊόντα δεν θα αγοράζονται, οι παραγωγοί θα περιορίσουν τις δραστηριότητές τους και θα αυξηθεί ο αριθμός των ανέργων. Η υπερβολική κάλυψη από τα ΜΜΕ των καταστροφικών συνεπειών της κρίσης αποτέλεσε το «μπούμερανγκ» στην ψυχολογία του καταναλωτή, που προσπάθησε αρχικά να μειώσει την κατανάλωση για να «σώσει τα χρήματά του». Ωστόσο, η διατήρηση και της ύφεσης και η διαρκής μείωση των μισθών και των συντάξεων καθώς και το με αυξανόμενο ρυθμό κλείσιμο των επιχειρήσεων, είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσει μια μεγαλύτερη κρίση, οι επιπτώσεις της οποίας είναι αισθητές σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση. Τώρα πια δεν μειώνουν επειδή προσπαθούν να «σώσουν» αλλά γιατί πλέον δεν έχουν καμία άλλη δυνατότητα επιλογής.
Καθίσταται σαφές περισσότερο από ποτέ ότι η καταναλωτική διαδικασία εξελίσσεται ραγδαία και η γυναίκα είναι αυτή που μέσα από την εδραίωση και την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας θα αποτελέσει πρωτοπόρο και ισχυρό παράγοντα στην διαμόρφωση ενός νέου τοπίου κατανάλωσης.
