Ηλεκτρονικό Εμπόριο

Ως Ηλεκτρονικό Εμπόριο ορίζεται το Εμπόριο που γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα, αποτελεί δηλαδή μια ολοκληρωμένη συναλλαγή που πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου- internet χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία των συμβαλλομένων μερών (δηλαδή του πωλητή και του αγοραστή).

Τα σχετικά με το ηλεκτρονικό εμπόριο ζητήματα ρυθμίζονται από το Π.Δ. 131/2003 και με τις όποιες μετέπειτα τροποποιήσεις, με το οποίο επήλθε προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 31/2002/ΕΚ.

Το εν λόγω Π.Δ. προβλέπει τα ακόλουθα:

Ο φορέας παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου, οφείλει να προσφέρει τόσο στους καταναλωτές, όσο και στις αρμόδιες αρχές εύκολη, άμεση και συνεχή πρόσβαση στις ακόλουθες πληροφορίες:

1. επωνυμία του φορέα παροχής της υπηρεσίας
2. γεωγραφική διεύθυνση στην οποία είναι εγκατεστημένος
3. στοιχεία που να επιτρέπουν την ταχεία επαφή και την άμεση και ουσιαστική επικοινωνία με τον φορέα παροχής της υπηρεσίας συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτρονικής του διεύθυνσης κ.α.

Με την επιφύλαξη των διατάξεων του Π.Δ. 150/2001 για τις ηλεκτρονικές υπογραφές επιτρέπεται η κατάρτιση συμβάσεων με ηλεκτρονικά μέσα με εξαίρεση:

1. τις συμβάσεις που θεμελιώνουν ή μεταβιβάζουν εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων
2. τις συμβάσεις οι οποίες απαιτούν εκ του νόμου την προσφυγή σε δικαστήρια, δημόσιες αρχές ή επαγγέλματα που ασκούν δημόσια εξουσία
3. τις συμβάσεις οι οποίες εμπίπτουν στο οικογενειακό ή κληρονομικό δίκαιο

Χωρίς να παραβιάζονται οι διατάξεις περί προστασίας του απορρήτου και των προσωπικών δεδομένων, οι φορείς παροχής υπηρεσιών του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν άμεσα της αρμόδιες κρατικές αρχές για τυχόν υπόνοιες περί χορηγούμενων παράνομων πληροφοριών ή δραστηριοτήτων που επιχειρούν οι αποδέκτες των υπηρεσιών τους και να ανακοινώνουν στις αρμόδιες αρχές κατ΄ αίτησή τους πληροφορίες που διευκολύνουν την εντόπιση αποδεκτών των των υπηρεσιών τους με τους οποίους έχουν συμφωνίες αποθήκευσης.

Πως μπορεί ο καταναλωτής να αποφύγει τις παγίδες σε αγορές μέσω διαδικτύου

Όταν ο καταναλωτής αγοράζει μέσω διαδικτύου, βρίσκεται σε μια παγκόσμια αγορά που μοιάζει με λαβύρινθο, καθώς οι αγορές μέσω διαδικτύου είναι ελκυστικές λόγω του ότι είναι εύκολες, χωρίς πολυκοσμία και χωρίς να υπάρχει ανάγκη να ταξιδέψει ή να περπατήσει. Επίσης η ανωνυμία είναι αυτή που ελκύει αρκετούς, καθώς και η ποικιλία τιμών και προϊόντων που προσφέρονται.

Παρά το γεγονός ότι οι αγορές μέσω διαδικτύου είναι εύκολες, υπάρχουν όμως αμφιβολίες για την ασφάλεια και για την τήρηση της ανωνυμίας. Ο καταναλωτής οφείλει να είναι πολύ καλά πληροφορημένος πριν κάνει κλικ στο πλήκτρο PAY NOW (πληρώστε τώρα), προκειμένου να προστατευθεί από κάθε είδους παγίδα. Το σημαντικότερο είναι να επιλέγει πολύ προσεκτικά το site από τα οποία αγοράζει.

Πριν την Αγορά

Ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει με ποιόν συναλλάσσεται. Για αυτό συνιστάται να ψάχνει το site της εταιρείας για περισσότερες πληροφορίες, ώστε να βεβαιωθεί ότι το site δείχνει επακριβώς το είδος της επιχείρησης, την έδρα της, σημειώνοντας παράλληλα τα στοιχεία για να μπορεί να επικοινωνήσει. Όσο περισσότερα στοιχεία για επικοινωνία έχει το site τόσο πιο αξιόπιστη είναι η εταιρεία. Η διεύθυνση, τα τηλέφωνα κ.λ.π. πρέπει να βρίσκονται με ευκολία.

• Πρέπει να βεβαιωθεί ότι όλες οι πληροφορίες για το προϊόν, την τιμή του και το νόμισμα με το οποίο θα γίνει η πληρωμή.
• Να προσέξει εάν υπάρχουν επιπλέον έξοδα, όπως αποστολής, φόροι, δασμοί.
• Να ελέγξει εάν υπάρχουν τυχόν περιορισμοί ή απαγορεύσεις όσον αφορά την πώληση και να μελετήσει την πολιτική επιστροφών της εταιρείας.
• Να διαβάσει τι περιγράφει το site και τους τρόπους πληρωμής και για την ασφάλειά τους.
• Τέλος να εξακριβώσει τον χρόνο παράδοσης του προϊόντος από την ημέρα παραγγελίας.

Κάνοντας την συναλλαγή

• Ο καταναλωτής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκτυπώσει ή να σώσει στον υπολογιστή του την συναλλαγή που πραγματοποίησε.
• Να βεβαιώνεται ότι υπάρχουν εγγυήσεις που προστατεύουν τις πληροφορίες που στέλνει στο διαδίκτυο για την πληρωμή και να ελέγχει επίσης, εάν το browser είναι ασφαλές και αποκρύπτει τα προσωπικά και οικονομικά του στοιχεία. Για παράδειγμα, να αναζητήσει το σύμβολο ενός κλειστού λουκέτου στο κάτω δεξιά τμήμα της οθόνης( το οποίο δηλώνει ότι ο συνομιλητής χρησιμοποιεί ασφαλές σύστημα επικοινωνίας), ή καλύτερα να βλέπει στην οθόνη και το σήμα του ψηφιακού πιστοποιητικού, δηλαδή της ηλεκτρονικής ταυτότητας που εκδίδεται από μια αναγνωρισμένη εγγυήτρια επιχείρηση( π.χ. Veri Sign ) και το οποίο εγγυάται ότι ο συναλλασσόμενος είναι αυτός που δηλώνει, ώστε να μπορεί ο καταναλωτής να τον ελέγξει. Επίσης να αναζητήσει πληροφορίες που δηλώνουν ότι τα προσωπικά του στοιχεία αποκρύπτονται ( δηλαδή συμμόρφωσης προς την σχετική νομοθεσία ή αν η διεύθυνση του website αρχίζει με https.
• Να ενημερώνεται για την πολιτική της εταιρείας όσον αναφορά τα προσωπικά δεδομένα. Συγκεκριμένα, η εταιρεία πρέπει να αναφέρει ποιες προσωπικές πληροφορίες θα κρατήσει και πως θα τις χρησιμοποιήσει.
• Να κάνει υπομονή και να περιμένει να ολοκληρωθεί η παραγγελία. Εάν ξαναπιάσει το πλήκτρο κατά την διαδικασία, ελοχεύει ο κίνδυνος να πληρώσει δυο φορές.
• Θα πρέπει να δίδεται η δυνατότητα στον καταναλωτή να μπορεί να κάνει opt out που σημαίνει να ξαναπάρει πίσω τα προσωπικά δεδομένα.
• Οφείλει να εκτυπώσει και να κρατήσει την πολιτική επιστροφών, η οποία πρέπει να επεξηγεί τον τρόπο επιστροφής ενός προϊόντος, την επιστροφή χρημάτων ή μιας αλλαγής.

Μετά την αγορά

• Ο καταναλωτής πρέπει να θυμάται ότι, έχει τα ίδια δικαιώματα όταν αγοράζει μέσω διαδικτύου ή από ένα κατάστημα στην αγορά. Εάν αγοράσει κάτι το οποίο είναι ελαττωματικό ή δεν είναι το ίδιο με την περιγραφή, ο έμπορας που του το πούλησε, πρέπει να του λύσει το πρόβλημα.
• Να κρατήσει όλα τα στοιχεία της αγοράς του, με ποιόν θα πρέπει να τηλεφωνήσει, να γράψει επιστολή ή να στείλει e-mail με τα παράπονα ή τα προβλήματά του.
• Να κρατάει επίσης ένα αντίγραφο των όρων και των προϋποθέσεων.
• Τέλος, να παρακολουθεί κανονικά το e-mail του μετά την αγορά ενός προϊόντος από το διαδίκτυο. Ο έμπορος μπορεί να του στείλει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για αυτό που αγόρασε.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση προβλημάτων

• Σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, ο καταναλωτής μπορεί να ακυρώσει μια υπηρεσία ή να επιστρέψει ένα προϊόν μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Αυτό είναι γνωστό ως cooling -off period και σύμφωνα με τον νόμο 2251/94 είναι 14 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία της αγοράς.
• Εάν αποφασίσει να κάνει επιστροφή, θα πρέπει να πληρώσει ό ίδιος τα έξοδα αποστολής.
• Εάν το προϊόν κατά την παραλαβή είναι σπασμένο, ο καταναλωτής πρέπει να κάνει μια διαμαρτυρία αμέσως και γραπτώς. Η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να λύσει το πρόβλημα. Εάν δεν το κάνει, τότε υποβάλλει διαμαρτυρία σε πιστοποιημένη ένωση καταναλωτών που είναι μέλος.
• Εάν το προϊόν ή η υπηρεσία που έχει πληρώσει δεν του αποστέλλεται ή δεν εκτελείται, δικαιούται την επιστροφή των χρημάτων του. Καλό είναι να παραλαμβάνει το προϊόν με αντικαταβολή.

Ο καταναλωτής πρέπει επίσης να προσέχει

• Είναι πολύ δύσκολο ο καταναλωτής να αξιολογήσει μια επιχείρηση που βρίσκεται πολύ μακριά. Είναι πιο ασφαλές να χρησιμοποιεί site που του έχουν συστήσει φίλοι και γνωστοί του.
• Ως πολίτης της Ε.Ε. έχει ανάλογη νομική υποστήριξη όταν αγοράζει μέσω διαδικτύου . Οι Οδηγίες της Ε.Ε. 97/7/ΕΚ και 2002/65/ΕΚ σχετικά με τις Πωλήσεις από Απόσταση , έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι, έχει το ίδιο ελάχιστο επίπεδο προστασίας ανεξαρτήτως της έδρας του προμηθευτή στην Ε.Ε.. Οι Οδηγίες αυτές καλύπτουν όλες τις μεθόδους πωλήσεων προϊόντων ή υπηρεσιών, όπου ο πωλητής και ο αγοραστής βρίσκονται σε απόσταση. Συμπεριλαμβάνουν πωλήσεις μέσω διαδικτύου, τηλεφωνικές e-mail και ταχυδρομείου.
• Εάν ο καταναλωτής στέλνει προσωπικά δεδομένα ( όπως αριθμό πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας) μέσω website που δεν παρέχει ασφάλεια, η μέσω e- mail μπορεί κάποιος να υποκλέψει τον αριθμό και να τον χρησιμοποιήσει.
• Ως κάτοχος μιας κάρτας, μπορεί να έχει προστασία σε περίπτωση χρήσης της κάρτας του χωρίς την δική του άδεια. Πρέπει να επικοινωνήσει αμέσως με την εταιρεία της κάρτας, εάν υποψιάζεται ότι κάποιος έχει κάνει παράνομη χρήση της.
• Δεν θα πρέπει ποτέ να δίδει προσωπικά του δεδομένα – διεύθυνση, τηλέφωνα, αριθμό λογαριασμού τραπέζης, αριθμό PIN , ή διεύθυνση e-mail , εάν δεν γνωρίζει ποιος τα καταγράφει και για ποιόν λόγο, και πως θα χρησιμοποιηθούν. Επίσης ποτέ να μην αποκαλύπτει το password του. Επειδή είναι εύκολη η παραποίηση των διευθύνσεων e-mail είναι προτιμότερο να είναι καχύποπτος όταν του ζητούν να δίδει προσωπικές πληροφορίες.
• Τελικά όσον αφορά το διαδίκτυο, καλό είναι πριν εμπιστευτεί ένα άγνωστο site πρώτα να το ψάξει, γιατί όσο πιο προσεκτικός και απαιτητικός είναι, τόσο πιο ασφαλής θα είναι στο διαδίκτυο.

Your Turn!

Αν έχετε να προσθέσετε κάτι ακόμη ή απλά να μοιραστείτε τη δική σας εμπειρία, αφήστε το προσωπικό σας σχόλιο!